Kuzey Avrupa’da, İskandinavya topraklarında kullanılan sihirli ve gizemli rünler hakkında detaylı bir rehber olan Elder Futhark alfabesi; Nordik mitolojiye merakı olanlar ve Viking çağında kullanılan runik yazı sistemlerinin ezoterik anlamlarını merak edenler için rün tarihi hakkında detaylara yer verdik.
Modern yazı sistemleri ya da bildiğimiz şekliyle “alfabeler”, insanlık tarihinde görece yeni bir icattır ve M.Ö 1700’lü yıllara tarihlenmektedir. Bununla birlikte alfabenin evrimi, iletişimin gerekliliği ve ticaretin karmaşıklaşmasıyla zorunlu bir ihtiyaç haline gelmiştir.
M.Ö 3500’de ilk olarak Sümerler tarafından bulunan çivi yazısı, yazma sistemi olan alfabenin bulunmasından tam olarak 2500 yıl öncesine tarihlenmiştir. Akdeniz’in doğu kıyılarında Sami dillerini konuşan topluluklar, dil yapısını temsil etmesi için ilk düzenli yazı sistemini geliştirmişlerdir. Bu yazı sistemi Fenike alfabesidir ve kökeni M.Ö 1200’lü yıllara kadar uzanmaktadır. Günümüzde çoğu alfabe Fenike alfabesine göre şekillenmiştir. Yunan alfabesi, Kiril alfabesi, Latin alfabesi ve Arap alfabesinin türediği Arami alfabesi Fenike alfabesinden uyarlanmış alfabelerdir.
Tarihi kanıtlar bu alfabelerin erken örneklerinde nesneleri ve soyut kavramları temsil eden piktograflar ve ideograflar gibi semboller biçimindedir. Bu sembollerin birçoğu Avrupa mağaralarında ve Mezopotamya bölgesinde bulunmuştur ve bazıları 12.000 ila 17.000 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Mısır hiyeroglifleri ve çivi yazısı bu oymalara örnek gösterilebilir.
Runik Alfabe Nedir?
İlk alfabelerin ortaya çıkışından sonra çeşitli yazı sistemleri de ortaya çıkmıştır. Kaya üzerine yazılan ilk alfabeler prerunik olarak sınıflandırılır. Kaya üzerinde estetik detay verilemeyeceğinden harfler keskin konturlara sahiptir. Bu alfabenin ilk örneklerine İsveç’te ve İskandinavya’nın diğer bölgelerinde, rastlanmaktadır. Ayrıca Mezopotamya’da Türk runik alfabesinin 17. yy’da ortaya çıkışı ve çok sayıda düz çizgili köşeli karakter içermesi Avrupa’da Germen topluluklarında Gotlar’ın kullandığı Runik alfabesiyle oldukça benzer özellikler taşımaktadır. Bunun nedeni Türk runik alfabesinin temeli İrani dillerden Arami (Sami) alfabesini referans almış olmasından kaynaklıdır (Bu sav Vilhelm Thomsen ve Vilhelm Radloff’un makalelerinden derlenmiştir). Buna ek olarak Hun yazısına da benzediği iddia edilmiş olup bir zamanlar Avrupa’da yaşayan Hun topluluklarının (Batı Hun İmparatorluğu veya Avrupa Hun Devleti) Gotlara ait runik yazıdan etkilenerek, Orhun alfabesine ait yazı karakterinin gelişiminde rol oynamış olması büyük bir olasılıktır.
Runik semboller veya kısaca Rünler, Germen toplumlarında sadece bir dilin yazma sistemini karşılayan harfler olarak ortaya çıkmamıştır. Daha ziyade gizemli bir anlamı ifade eder. Rün kelimesi eski İngilizce de etimolojik olarak “gizli, sihirli bir işaret, runik karakter” anlamına gelir. Bununla birlikte batı cermen dillerinden Eski Yüksek Almancada “gizli bir konuşma, fısıltı” anlamlarına gelir.
| Lehçe | Kelime | Anlamı |
| Eski İskandinav | rùn | Sır, gizli bilgi, bilgelik; büyülü işaretler. |
| Gotik | rùna | Sır, gizem. |
| Eski İngilizce | rùn | Gizem, gizli konsey. |
| Eski Sakson | rùna | Sır, gizem. |
| Eski Yüksek Almanca | rùna | Sır, gizem. |
İskandinav Mitolojisinde Elder Futhark Alfabesi
İskandinav ve diğer Germen halkları tarafından geliştirilen ve kullanılan ilk yazı sistemleri runik alfabelerdi. Ancak sadece yazmak için kullanılmıyordu. Her rün, bir kozmolojik ilkenin veya gücün ideografik veya piktografik bir simgesiydi ve bir rün yazmak, temsil ettiği gücü çağırmak ve yönlendirmek demekti.
Her rün görsel olarak felsefi ve büyülü bir içeriğe sahiptir. Örneğin , Proto-Germen dilinde Tiwaz olarak adlandırılan “T” harfini çağrıştıran rün, adını tanrı Tiwaz’dan (Viking Çağında Tyr olarak bilinir) almıştır. Tanrı Tiwaz’ın gündüzleri gökyüzünde yaşadığını düşünen Germen toplulukları “T” rününün yukarıya dönük bir ok ucu olarak temsil etmiştir. Bununla birlikte “T” rünü, savaşta zaferi garantilemek için yapılan büyülerin bir parçası olarak büyülü ritüellerde kullanılmıştır. Çünkü Tyr veya Tiwaz İskandinav savaş tanrısıdır. Bu inanış Tiwaz’ın savaştaki önemli rolünü de ima eder.
Runik alfabeler, ilk altı rünün (Fehu, Uruz, Thurisaz, Ansuz, Raidho, Kaunan) baş harflerinin birleşimiyle “Futhark” kelimesini oluşturmaktadır. Tıpkı “alfabe” kelimesinin ilk iki Sami harfinin (Aleph) adından gelmesi gibi…
Rünler geleneksel olarak parşömen üzerine mürekkep ve kalemle çizilmekten ziyade taş, ahşap, kemik, metal veya benzeri sert bir yüzeye oyulmuştur. Bu da harflerin keskin, köşeli formlarını açıklar.
Çoğu filolog ve bilim insanına göre, rünler kadim sembollerdir. Bu semboller dini veya onları yazan insanlar için büyülü bir anlam ifade eder. Özellikle tarihsel ve kozmogonik olarak daha kapsamlı ideografik anlamları içerebilir.
Runik alfabenin en eski formu olan Elder Futhark, Eski Futhark veya Alman Futhark olarak da adlandırılır. Bilinen en eski Elder Futhark yazıtı STANGA , Gotland’da 1903 yılında eski bir mezarda bulunmuştur. Kylver taşı adını alan runik yazıt; Elder Futhark’ın 24 rününün taş üzerine, alfabenin sıralı halinin oyulmasıyla oluşmuştur. Taşın bulunduğu yer eski bir mezar olduğundan ölünün büyülü rünlerle yatıştırılması amacıyla kullanıldığı düşünülmektedir. Bu uygulama dışında farklı spekülasyonlarda vardır. Ancak rünlerin büyülü amaçlar için kullanıldığını varsaydığımızda hiçte göz ardı edilemeyecek bir düşüncedir.
Bir başka Elder Futhark buluntusu ise M.S 500 yıllarına tarihlenen Vadstena bracteate (Altın Kolye madalyonu) adlı bir takıdır. Madalyonun merkezinde, üzerinde bir insan başı olan dört ayaklı bir hayvan ve bunun önünde diğer resimlerden bir çizgi ile ayrılmış bir kuş vardır. Madalyonun dış halkasında ise Elder Futhark runik alfabesinin sekiz rünlü üç grubunun tam listesini içerir. Ancak eser müzeden çalınmıştır ve hala bulunamamıştır.
Elder Futhark Rünlerinin Ezoterik Anlamı
Nors mitolojisinde ve kültüründe tarih boyunca rünler, büyülü ve mistik amaçlar için kullanılmıştır. Şamanik ritüellerde ve pagan inancına sahip Viking topluluklarında sıklıkla görülmektedir. Altta yer alan tabloda Futhark harflerinin büyülü ve gerçek anlamlarını bulacaksınız.
| Rün | Rün İsmi | Latince | Ezoterik Anlamı |
| ᚠ | Fehu | F | Fehu evrendeki diyalektiğin ham arketipik enerjisidir. Sığır (Hayvancılık), refah, bir tür kazanç, tatmin anlamlarına gelmektedir. Bereketin sembolüdür. |
| ᚢ | Uruz | U | Uruz, zaman ve uzayın sürekliliğinin bir tezahürüdür. Güç, yaşam gücü ve kararlılık anlamlarına gelmektedir. Nedensellik, ilham ve yaratıcılığın sembolüdür. |
| ᚦ | Thurisaz | Th | Şimşek ve gök gürültüsünün sembolüdür. Ancak daha çok Thor’un çekici Mjollnir ile eşleştirilir. Bu rün düşmanın bozguna uğratılması için koruyucu niteliktedir. Dikenin gülü koruduğu gibi, Mjollnir de Midhgardhr ve Asgardhr’ı korur. |
| ᚨ | Ansuz | A | Varoluşun gizemi ya da büyük ve derin bir gizemin (mysterium tremendum) ile yaratılışın sembolüdür. Odin’in asasını temsil eder. Tüm zihin rünlerinin en güçlüsüdür. Belagat ve zihinsel aktiviteyi teşvik etmek için zikredilebilir. |
| ᚱ | Raidho | R | Raidho, doğanın ve insanın döngüsü, hem çoklu evrende hem de evrende tezahür eden ilahi yasanın gizeminin sembolüdür. Yggdrasill’in Dokuz Dünyasının yolları boyunca inisiyenin kozmik yolculuğunu temsil eder. İçsel bir tavsiye ve bilinci yücelten özelliklere sahiptir. |
| ᚲ | Kenaz | C/K | Kenaz’ın Ritüel anlamı; yaradılışın, kurbanın, ocağın ve cehennemin ateşini temsil eder. Cenaze törenlerinde psişik yetinin aktarılmasını sağlar. Kenaz’ın ateşi kurbanlık hayvanın etini pişirir ve kutsal kılar. Ateş her zaman dönüştürücü ve yenileyici bir güç olarak görülür. |
| ᚷ | Gebo | G | Tanrılar tarafından insanlığa verilen kozmik gücün ekolojisini koruyan ründür. Hediye, tesadüfi sonuç, ortaklık ve taahhüdü temsil eder. Büyüsel inisyasyonlarda etkilidir. Kardeşler ve sevgililer arasında uyum sağlar. |
| ᚹ | Wunjo | W | Wunjo , bilincin mükemmelliğine ulaşmak için ruhunuzun gerçek iradesini gerçekleştirmeye yönelik içsel dürtü ve bu yaşam süresinde bu gerçekleştirmeye yönelik dürtüdür. |
| ᚺ | Hagalaz | H | Hagalaz, geçmiş kalıplarla nesnel yüzleşmenin rünüdür.. İnsan enerji sistemlerinin etrafındaki ve içinden geçen engin enerji akışını ortaya çıkarır. Doğası tamamen kişisel değildir ve genellikle insanın yeteneğinin ötesindeki gücü temsil eder. |
| ᚾ | Naudhiz | N | Naudhiz’in özünde gerekliliğin gizemleri yatar. Nornların enerjileriyle müzakere yoluyla istenen sonuçlara ulaşılabilmesi için Wyrd’i manipüle etmek çok önemlidir. İhtiyacı çağırmak, dilemekten daha güçlüdür, ancak ihtiyaç duyduğumuz ve arzuladığımız şey her zaman aynı değildir. Bu anlamda Naudhiz bizi kendimizden koruyabilir ancak geçmişin gücü, şimdiki zamanda üzerimizde etkisini gösterir. |
| ᛁ | Isa | I | Ezoterik diyalektikte, Isa, ateş enerjisini yavaşlatan ve katılaştıran fiziksel dünyanın yapı taşı, bir kontrol rünüdür. Egonuzun pozitif gelişimini destekler ancak kontrol altında tutulmadığında ego-benlik kendini yüceltme, yüzeysel arzu ve gerçek ruhsal madde yerine sahte tuzakların parıltısına düşebilecek ego-gezilerine giden bir yol alabilir. Çokbilmişlerin uzak durması gereken bir ründür! |
| ᛃ | Jera | J/Y | Jera, “Ne ekersen onu biçersin” ve “Zaman tüm yaraların ilacıdır” atasözlerini anlamanın anahtarıdır. Bu rün sihirli bir şekilde işleri hızlandırabilir veya yavaşlatabilir. Öznel zamanın manipülasyonu Jera tarafından yönetilir. |
| ᛇ | Eihwaz | E | Eihwaz, yeraltı dünyası ve ölülerle iletişim için çağrılabilir. Atalarınızın içsel çağrınıza yanıt vermek için nedenleri olduğundan, bunu yaparken kendi atalarınızın akışında kalmanız en akıllıca olacaktır. Bu tür karanlık çalışmalara başvurmak için yeterli neden olmalıdır, ancak bu bir ‘kötü’ ritüel olarak anlaşılmamalıdır. |
| ᛈ | Perthro | P | Perthro rünlerin kendi içindeki gizemlerle ve evrenin doğuşuyla ilgilenir. Bir yandan bu, yüzyıllar boyunca bastırılmış, yok edilmiş veya eksik bir şekilde aktarılmış olabilecek rünler hakkında orijinal bilgileri sezmenizi sağlar. |
| ᛉ | Algiz | Z | Algiz, kişinin benliğiyle bağlantılı en güçlü enerjidir. İnancın yanı sıra bağımsızlığı ve özerkliği teşvik eden koruyucu kozmik bir güçtür. Korku karşısında cesareti artırır, korkudan koruma ve savunmanın gerekli olduğuna dair bir uyarı olabilir veya olmayabilir. Algiz, bu tür yargılarda bulunmak ve Asgard’a gerçek hizmette bulunmak için gerekli içgörüyü sağlar. |
| ᛊ | Sowulo | S | Sowulo, fiziksel ve zihinsel dünyada ateşin gücünü temsil eder. Herhangi bir çabada canlanmayı, özveriyi, iyimserliği ve ısrarı teşvik eder. Kalbin amacına odaklanmasını sağlamak için başkalarının zararlı görüşlerine karşı koruma sağlar. |
| ᛏ | Teiwaz | T | Tiwaz, nors mitolojisinde hukuk ve adalet tanrısı olan Tyr’ın adını taşıyan bir savaşçı rünüdür. Tyr, Anglo-Sakson Rün Şiiri’ndeki, gece gökyüzündeki sabit yıldızların etrafında dönüyormuş gibi görünen kuzey yıldızıyla ilişkilidir. Teiwaz, kozmosun ve insanlığın; hukuk, adalet ve ahlaki pusulamız aracılığıyla pozitif düzenini sembolize eder. |
| ᛒ | Berkana | B | Berkano, huş ağacının enerjisine sahiptir ve ihtiyaç zamanlarında gizli bir sığınaktır. Huş, ilkbaharda uyanan ilk ağaçtır ve bu nedenle Berkano doğum, ölüm ve yeniden doğuş döngüsü ile ilgilidir. Her türlü şifa, özellikle iyileşme, gençleşme, arınma, detoksifikasyon ve yenilenme bu rünün şifalı özelliklerindendir. |
| ᛖ | Ehwaz | E | Ehwaz, uyumlu varlıklar arasındaki simbiyotik ilişkiyi temsil etmenin en iyi yoludur. Bir aileye sahip olan herkes, Ehwaz’ın içinde saklı olan ezoterik kodu anlayacaktır. |
| ᛗ | Mannaz | M | Mannaz, insan zekasının ve rasyonel aklın rünüdür. Bu rün, akademik çalışmalar, testler ve entelektüel nitelikteki herhangi bir faaliyet için özellikle faydalıdır. Bir toplumu veya tüm uygarlığı etkileyen meselelerle, özellikle de bireysel insan zihninde kök salmış meselelerle uğraşma görevi olduğunda iyi yardımcıdır. |
| ᛚ | Laguz | L | Laguz’un özü her yerde mevcuttur, her şeyi kaplar ve tüm tezahürlerin temelini oluşturur. Her şeyin kendisinden yapıldığı canlı enerjidir. İçine yansıtılan herhangi bir fikri sürdürür ve zenginleştirir. Durugörü ve geleceği görme yeteneği, fiziksel ve psişik zehirlerden korunma gibi, Laguz ile ilişkili psişik yeteneklerdir. |
| ᛜ | Ingwaz | Ng | Ingwaz, dört benliğin entegrasyonuna işaret eder: fiziksel, duygusal, zihinsel ve ruhsal. Bu, tamamlanmaya ve bütünlüğe yönelik bir dürtüdür ve bütünlüğe doğru hareket için katalizör görevi görür. |
| ᛟ | Othala | O | Othala aile, mülk, miras ve soy konularıyla ilgilenir. Hem Fehu hem de Othala zenginlik rünleridir ve rünlerin döngüsel doğasını ilk ve son konumlarıyla devam ettirir. Aradaki fark, Fehu’nun yeni başlangıçların yanı sıra paranın dinamizmini temsil etmesi ve Othala’nın sizin ve atalarınızın nesiller boyunca biriktirdiği kalıcı sabit servet zenginliğini temsil etmesidir. |
| ᛞ | Dagaz | D | Dagaz, Jera rününün karşılığıdır. Her ikisi de zamana, yıllık döngüde Jera ve günlük döngüde Dagaz’a atıfta bulunur. Her ikisi de değişim rünleridir. Jera yumuşak bir değişim rünüyken Dagaz cesur bir değişim rünüdür. |
Ancak Rünler çok karmaşıktır ve onları tam olarak anlamak uzun yıllar alabilir, bu yüzden daha detaylı bilgi için İskandinav alfabesi Futhark hakkında yazılmış bilimsel filolojik kaynaklara başvurmalısınız.
