Savaş alanında komutan, ülkesinin lideri bir kadın Tomris Hatun ve karşısında topraklarını genişletmek isteyen, dönemin en güçlü ülkesi Pers İmparatorluğunun hükümdarı Kiros. Tomris, oğlunun ölümü üzerine yemini ve Kiros’tan aldığı intikamın detayları.
İçerik Başlıkları
Tomris Kimdir?
Tomris Hatun, MÖ 6. yüzyılda yaşadığı düşünülen Sakalar’ın kraliçesidir. Tomris Hatun, Alp Er Tunga’nın torunudur. Kocası Alp Han’ın ölümü ile İskitler ’in başına geçmiştir. Tomris Hatun, tarihte bilinen ilk kadın hükümdardır. Tomris ismi demir anlamına gelir. Bu yüzden bazı kaynaklarda Demir Kadın veya Demir Hatun olarak da geçer. Tomris Hatun, süvari birlikleri ve ok-yay kullanımında uzmanlaşmıştır. Dolayısıyla savaş alanında usta bir komutandır.
Sakalar (İskitler) Kimlerdir?
Sakalar, aynı dönemde yaşadığı medeniyetlerin kaynaklarında ismi geçen bir topluluktur. Yunan kaynaklarında ve Herodot’un yazmalarında Skytai, Asur kaynaklarında İşkuza, Pers kaynaklarında Sakalar olarak bahsedilmiştir. Sakaların etnik kökeni hakkında birçok görüş olmasının yanında Herodot güçlü bir tez olan Ahşap Mezar kullanmalarını öne sürerek bu davranışı Türk kökenli olmalarına dayandırmıştır. Kendilerine ait metal işlemeciliği, anıt mezarları ile kültürlerini zenginleştirmişlerdir. Göçebe bir topluluk oldukları için işlemelerini ve süs eşyalarını taşınabilir üretmişlerdir.
Sakalar Nerede Yaşamıştır?
Sakaların yaşadığı bölge hakkında tarihin babası olarak bilinen Herodot’un verdiği bilgi, ‘Avrupa’nın doğusundan başlayarak Karadeniz’in kuzeyine doğru kurulmuştur.’ şeklindedir. Bu bölge de Orta Asya’ya denk düşmektedir. Orta Asya’nın iç kesiminde yaşayan Türk kavimlerinden ayrılarak göç etmişler ve Perslere komşu olmuşlardır. Sakaların at, koyun gibi sürüler yetiştirmiş hayvancılık alanında gelişmiş olmaları, Orta Asya’nın içlerinden geldiklerine kanıt oluşturur niteliktedir. İpek Yolu ticaretinin geçiş noktasında olduklarından dolayı, ticaret alanında da gelişmişlerdir.
Pers Kralı Kiros Kimdir?
Kiros, MÖ 600 ile MÖ 530 yılları arasında yaşadığı düşünülen büyük Pers kralıdır. O dönem fethettiği toprakları hoşgörü ve merhamet ile yöneten bir hükümdar olarak kayıtlara geçmiştir. Aileden aldığı Pers topraklarını savaşlardaki ustalığı ve zaferleriyle büyütmüştür. Çevresindeki tüm Pers kabilelerini çatısı altına toplamıştır. Mezopotamya çevresini fethetmiş, ülke hazinesini altınlarla doldurmuştur. Kiros, ele geçirmek istediği toprakları hakimiyeti altına aldıktan sonra yönünü Sakalara çevirmişti ve Sakalar üzerine sefer başlatmıştı.
Pers Kralı Kiros’un Sakalara Yaptığı Sefer
Kiros’un bu seferlerine karşı Tomris Hatun ılımlı, barışçıl ve savunma temelli tavrını bir süre devam ettirmiştir. Perslerin, Saka topraklarına saldırılarının sonu gelmemeye başlamıştır. Sakalar, üzerlerine gelen Perslere karşı geri çekilmiş ve tarlaları yakma, sulara zehir koyma gibi taktikler ile Persleri geri dönmeye zorlamıştır. Bu sürede Persler sürekli geri çekilmekle birlikte akınlarına da devam ediyordu.
Sakaların bu direnişi karşısında Pers Kralı Kiros, Saka hükümdarı Tomris’e elçi göndermiş ve ”evlenmek istediğini” söylemiştir. Tomris Hatun bu teklifin sadece topraklarını ele geçirmek için yapıldığının farkında olduğu için reddetmiştir.
Reddedilmeyi küçüklük sayan Kiros, ordusunu toplayarak büyük bir güç ile savaşmaya karar vermiştir. Bunun karşısında Tomris, artık kaçmanın veya savunmanın bir çözüm olmayacağını biliyordu ve o da ordusunu toplayarak savaşa hazır hale getirmişti.
Sakaları hile ile yenmeyi planlayan Kiros’un planı savaş alanına eğlence çadırı kurdurmak, Tomris’in oğlunu tuzağa çekmekti. Böylelikle Tomris’e karşı elindeki koz ile Saka topraklarını alacaktı. Tomris’in oğlu bu çadırı fark etmiş önce içeri girerek birkaç askeri öldürmüş ardından ise tuzağa düşmüş ve Kiros’a esir olmuştur. Tomris’in oğlu, savaş kozu olarak annesine karşı kullanılmaktansa ölmeyi tercih etmiş ve kendi canına kıymıştır.
Tomris Hatun’un İntikamı
Herodot, Oğlunun ve askerlerinin ölüm haberini alan Tomris’in, “Kana susamış Kiros.. Sen oğlumu mertlikle değil o içtikçe zıvanadan çıktığın şarapla öldürdün. Ama güneşe yemin ederim ki seni kanla doyuracağım” diyerek yemin ettiğini yazmıştır.
Şafak vaktinin sökmesi ile başlayan Pers – Saka Savaşı belki de o zamana kadar ki en şiddetli savaştı. Ok atışları ile başlayan savaşta yara almayan hiç kimse kalmamıştı. Sakaların zaferi ile sonuçlanmıştır. Savaşta ölenler arasında Pers Kralı Kiros da vardır. Tomris savaş alanında Kiros’un kafasını cansız bedeninden ayırarak kan dolu bir fıçıya atmıştır. Böylelikle yeminini de yerine getirmiş, intikamını almıştır.
” Hayatın boyunca kan içmeye doymamıştın, şimdi seni kanla doyuruyorum! “
Güçlü kadınlar tarih sahnesinde karşımıza her alanda çıkıyor. Sonları zaferle bitebildiği gibi yenilgiyle de bitebilir. Bu yazımız dikkatinizi çektiyse “Kadeş Antlaşması’nda Adı Geçen İlk Kadın Puduhepa Kimdir?” başlıklı yazımıza da göz atabilirsiniz.
