Sinema endüstrisinde kurgulanan farklı dünyalar için icat edilmiş, bazıları işlevsel ve öğrenilebilir olan dillerin en bilinen 5 tanesini anlatıyoruz!
Sinemada yepyeni kurgusal dünyalar tasarlanır. Belki de kurgusal dünyaların mucitleri için en zor işlerden biri tamamen yeni diller yaratmaktır. İcat edilen film dilleri bir yandan karakterlere veya tüm uygarlıklara karakter kazandırırken, diğer yandan anlatılan hikayeye gizemli bir dokunuş katabilirler.
İcat edilen dillerin çoğu sadece jargon olsa da birkaçı tamamen işlevseldir ve öğrenilebilir.
İçerik Başlıkları
1. Elf Dili – Lord of the Rings
Bir filolog ve sözlükbilimci olan JRR Tolkien, Hobbit üçlemesi ve Yüzüklerin Efendisi gibi en iyi bilinen eserlerinden herhangi birinde sanıldığının aksine karakterlere ve hikayeye başlamadan önce aslında Elf dillerini oluşturmaya başladı.
Tolkien’in belirttiği gibi:
Dillerin icadı temeldir. ‘Hikayeler’ diller için bir dünya sağlamak için yapılmıştır. Benim için önce bir isim gelir ve hikaye onu takip eder.
Tolkien’in romanları için insanlar, orklar, cüceler, elfler, hobbitler ve diğerlerinin yaşadığı fantastik bir evren yaratmak amacıyla 14’ten fazla icat edilmiş elf dili yarattığı bilinmektedir.
Hobitler tarafından yaygın olarak öğrenilen üç Elfçe türü vardır: Quenya, Yüksek Elfçe ve Sindarin. Bu dillerin üçü de Tolkien’in çalıştığı iki dil olan Fince ve Galce’ye dayalıdır. Uzmanlar Qenya’yı veya Yüksek Elf’i “eski irfan dili” olarak tanımlarken, Sindarin Orta Dünya Elfleri arasında konuşulur.
Quenya ve Sindarin, 15’ten fazla farklı dil ve lehçeyi içeren Elf dil ailesinin bir parçasıdır. İkisi, üniversite derslerinin konusu haline gelecek kadar derin ve karmaşık olan, en kesin ve dilsel olarak sağlam olanlardır. Elf dilinin çoğu örneği Latin alfabesiyle yazılmıştır. Elf yazının farklı biçimleri bile vardır, bunlardan birini Yüzüklerin Efendisi’ndeki Tek Yüzük’te görülebilir.
Austin’deki Texas Üniversitesi’nde dilbilim araştırmacısı ve aynı zamanda Elfçe üzerine bir ders veren Fred Hoyt:
“Bunlar icat edilmiş dillerdir ancak tamamen mantıklıdırlar ve dilsel olarak sağlamdırlar.”
- Elen síla lumenn’ omentielvo – Buluşma saatimizde bir yıldız parlıyor.
- Pedil Edhellen? – Elfçe biliyor musun?
- Man esselya ná? – Adın ne?
2. Na’vi Dili – Avatar
Na’vi dili, James Cameron’ın Avatar dünyasında Na’vi halkı tarafından konuşulan kurgusal bir dildir. Cameron ünlü dilbilimci Dr. Paul Frommer’ın, orijinal konsepte dayanan “tamamen tutarlı bir ses sistemi, morfoloji ve sözdizimi ile eksiksiz bir dil” yaratmasını istedi. Ve sonuçta Frommer’ın 2005 yılında detaylandırmaya başladığı bu proje, en eksiksiz film dillerinden biri oldu. Na’vi dili, ırkın ne kadar gelişmiş olduğunun ve onların dünyasına giren askerle ne kadar zıt olduğunun bir göstergesidir.
Avatar için oyuncu seçimi başladığında dil, oyuncuların seçmeler sırasında Naʼvi diyaloğunu okuması ve telaffuz etmesi için yeterince gelişmişti. Çekimler sırasında Frommer oyuncularla birlikte çalışarak Naʼvi diyaloglarını anlamalarına yardımcı oldu ve onlara Naʼvi telaffuzları, vurguları ve tonlamaları konusunda tavsiyelerde bulundu.
Filmde duyduğunuz kapsamlı bir kelime dağarcığı geliştirmek altı ay sürdü. Bugün Na’vi dili tam bir gramer yapısına ve yaklaşık 2.000 kelimelik bir kelime dağarcığına sahiptir.
- nga esneme lu oer – Seni seviyorum
- kiyevame – Yakında görüşürüz
- Fayvrrtep fitsenge lu kxanì. Fìpoti oel tspìyang, fte tìkenong liyevu aylaru. – Bu iblislerin burada olması yasak. Bunu diğerlerine ders olsun diye öldüreceğim.
3. Klingonca – Star Trek
Klingonca en iyi bilinen kurgusal dillerden biridir. Dilbilimci Marc Okrand tarafından Star Trek adlı film serisinde savaşçı Klingon ırkının dili olarak yaratıldı. Okrand, Klingon’u kurarken insan dil yapısının tüm kalıplarını kırdı; kulağa gırtlaktan ve gerçekten yabancı gelmesi gerektiğini biliyordu. Bununla birlikte, inişli çıkışlı uzaylıların dilini oyuncular için telaffuz edilebilir ve öğrenilebilir hale getirmeyi başardı.
Okrand, dil hakkında birkaç kitap yayınladı ve Klingon Dil Enstitüsü olarak bilinen bir organizasyon üç ayda bir yayınladığı bir dergi çıkarmaya başladı. Şu anda hayranlar bu dili evlilik törenleri yapmak ve şarkı yazmak için kullanıyor ve hatta Shakespeare’in Hamlet’inin Klingonca’da yayınlanan bir uyarlaması bile var. Klingon’un kendi alfabesi olsa da dil genellikle İngilizceye çevrilir.
- tlhIngan Hol ‘oHbe’bogh latlh Hol’e’ DajatlhlaH’a’? – Klingonca’dan başka bir dil biliyor musunuz?
- anne DaneH’a’? nItebHa’ mamI’ DaneH’a’? – Benimle dans etmek ister misin?
- nuqDaq ‘oH puchpa”e’ – Banyo nerede?
4. Dothraki – Game of Thrones
Son zamanlarda yaratılan kurgusal dillerden biri, Game of Thrones’da Buz ve Ateşin Şarkısı’nın sayfalarında ilk kez yer alan aynı adı taşıyan göçebe insanların dili olan Dothraki’dir. Game of Thrones’daki diller David Peterson tarafından Language Creation Society’nin tavsiyesi ile geliştirilmiştir.
Başlangıçta Dothraki, George RR Martin’in romanlarında yarattığı birkaç cümlenin ötesine geçmedi. Dothraki dilinin tam yapısı, TV şovunun amacı için Valyrian’ı da icat eden David J. Peterson adlı bir dilbilimci tarafından yaratıldı. Peterson, Martin’in kitaplarındaki Dothraki parçalarından yola çıkarak göçebe insanların dilini oluşturdu.
Dothraki, İspanyolca ve Arapça seslerin karışımından ilham aldı ve oyuncular için öğrenmesi kolay bir dile dönüştürüldü. Peterson, dili oluştururken, dili tamamen Dothraki kültürüne uygun hale getirmeye odaklandı – bu nedenle Dothraki dilinde, Dothraki’nin ihtiyaç duymadığı veya kullanmadığı şeyler için herhangi bir kelime bulunmaz. Örneğin, Dothraki dilinde “at” demenin 14 farklı yolu vardır, ancak “teşekkür ederim” kelimesi yoktur.
- Hash yer dothrae chek asshekh? – Bugün nasılsın?
- Shekh ma shieraki anni – Güneşim ve yıldızlarım
- Asshekhqoyi vezhvena! – Doğum günün kutlu olsun
5. Nadsat – Otomatik Portakal
Nadsat, Anthony Burgess’in distopik romanı A Clockwork Orange’ta (Otomatik Portakal) genç çete üyeleri tarafından kullanılan bazı isim ve fiil kombinasyonlarından oluşan kurgusal bir jargon sistemidir. Burgess bir dilbilimciydi ve bu arka planı karakterlerini Rusçadan etkilenen bir İngilizce konuşuyormuş gibi göstermek için kullandı.
Otomatik Portakal’ın anlatıcısı olan Alex’in toplumunun normlarına karşı kayıtsızlığını pekiştirirken ve gençlik alt kültürünün toplumun geri kalanından bağımsız olduğunu öne sürerken, yaşlanmadan kalacak benzersiz bir sese ihtiyacı vardı.
Nadsat’ta Rusçadan etkilenen bu kelimelerin çoğu, çoğunlukla orijinal Rusça telaffuzunu koruyan, hafifçe İngilizceleştirilmiş kelimelerdir. Örneğin, “halk” anlamına gelen lewdies için İngilizceleştirilen Rusça Lyudi kelimesidir.
- viddy – Görmek, seyretmek
- chelloveck – Adam
Bu yazımızda kurgusal sinematik dünyalar için icat edilen 5 dili inceledik. İlginizi çektiyse yine sitemizde yer alan “İskandinav Runik Yazısı Elder Futhark Alfabesi” adlı yazımıza da göz atabilirsiniz.
