Fermente Balık Sosu Garum Nedir, Nasıl Yapılır?

Antik Roma’nın fermente balık sosu Garum hakkında bilmeniz gereken tüm detaylar. Antik çağın ketçabı Garum nedir, nasıl yapılır? Pratik Garum tarifi rehberi.

Japon mutfağından soya sosu ve Güneydoğu Asya’dan balık sosu nasıl ki günümüzde dünyanın her mutfağındaki yemeklerde popüler bir çeşni olarak kullanılıyorsa, bir zamanlar Roma İmparatorluğu dahil birçok kültürde yer edinmiş fermente balık sosu Garum’da öyleydi.

Garum Nedir?

Liquamen, Colatura di alici veya garum; hamsi ve sardalya gibi küçük balıkların iç organları ve baş kısımlarının çeşitli otlarla bir araya getirilip deniz suyuyla karıştırılması yoluyla elde edilen ve antik dönem Romalıların yemeklerinde sıkça kullandığı bir tür fermente balık çeşnisidir.

Antik Roma Garum mozaiği
Antik Roma Garum mozaiği

Beşinci duyu Umami’ye hitap eden garum yüzyıllardır antik çağlarda bir balık sosu olarak sofralarda yerini almıştır.

Aynı ketçap gibi neredeyse her türlü yemekte sos veya çeşni olarak kullanılmıştır. Dolayısıyla Garum’a antik çağ ketçabı demek daha doğru bir yaklaşımdır.

Günümüzde gastronomi mutfaklarında ve ünlü şeflerin tariflerinde sıklıkla rastlanan Colatura di alici, spagetti ve salatalarınızda fark yaratabileceğiniz bir lezzet deneyimi yaşatmaktadır.

Garum Nasıl Yapılır?

Antik Roma döneminde Garum yapmak, genellikle kölelere ve işçilere yüklenen hezimetli bir işti. Küçük balıkların içi boşaltılır ve organları tuzlu deniz suyunda fermente edilirdi.

Garum sosu için balıklar tuzlanarak fıçılara dolduruluyor
Garum sosu için balıklar tuzlanarak fıçılara dolduruluyor

Garum yapımında ayrıca çeşitli bitkiler ve otlar da rol oynardı. Daha sonra bu karışım amphora (amfora) denilen çömleklere doldurulur ve neredeyse bir yıl sürecek bir fermantasyon işleminden geçirilirdi.

Garum Nasıl Kullanılır?

Lezzet profili açısından her türlü yemekte çeşni olarak kullanılabilen Garum, bileşenlerinden dolayı biraz ağır olsa da damak zevkinize göre; makarna, et yemekleri ve salatalarda birkaç damla tercih edilir.

Garum Nereden Alınır?

Garum fiyatı normal balık soslarına göre biraz pahalıdır. Ancak her yerde bulunmaz. Gurme balık restoranlarında veya alışveriş sitelerinde bulunabilir.

Garum Sosu Tarifi

Garum sosu tarifi farklı yöntemlerle elde edilebilmektedir. Kimisi 1 yıl fermantasyon sürecinden geçerken kimisi de bir ayda hazırlanabiliyor. Burada vereceğimiz pratik  Garum sosu tarifi, yapması oldukça kolay bir tariftir.

Pratik Garum sosu tarifi
Pratik Garum sosu tarifi

Garum sosu, eski Roma mutfağında popüler olan bir çeşnidir. Genellikle hamsi balıklarının tuzla fermente edilmesi ve karışımın birkaç ay bekletilmesiyle yapılırdı.

Orijinal tarif artık kullanılmasa da, orijinal tadı yakalamaya çalışan modern ve pratik garum sosu varyasyonları da vardır.

İşte garum sosunun modern bir versiyonu için harika bir tarif:

Malzemeler

  • Yarım kilo hamsi, temizlenmiş ve içi boşaltılmış
  • 500 gr deniz tuzu
  • 2 bardak su
  • 2 diş sarımsak, kıyılmış
  • 1 yemek kaşığı kurutulmuş kekik
  • 1/2 bardak beyaz şarap sirkesi
  • 1/2 su bardağı zeytinyağı

Talimatlar

  1. Büyük bir kapta hamsi ve tuzu karıştırın. Kâseyi bir bezle örtün ve 24 saat oda sıcaklığında bekletin.
  2. 24 saat sonra, karışımı bir kevgir içinde boşaltın ve mümkün olduğunca fazla sıvı çıkarmak için hamsinin üzerine bastırın.
  3. Hamsileri mutfak robotuna aktarın ve 2 su bardağı su ekleyin. Karışım homojenize olana kadar karıştırın.
  4. Karışımı bir cam kavanoza aktarın, sarımsak ve kekik ekleyin. Kavanozun üzerini bir bezle örtün ve günde bir kez karıştırarak 3 gün oda sıcaklığında bekletin.
  5. 3 gün sonra, mümkün olduğu kadar çok sıvıyı çıkarmak için balık posalarının üzerine bastırarak karışımı bir tülbentten süzün.
  6. Sıvıyağı bir tencereye aktarın. Sirke ve zeytinyağını ekleyin. Karışımı, yoğun, şurup kıvamına gelene kadar sürekli karıştırarak kısık ateşte ısıtın.
  7. Karışımı oda sıcaklığına soğumaya bırakın, ardından temiz bir cam kavanoza aktarın. Garum sosu buzdolabında 1 aya kadar saklayın.

Not: Bu garum sosu çorba, güveç ve balık yemekleri için tatlandırıcı olarak, sebze veya ekmek için dip sosu olarak kullanılabilir.

Herkesin damak tadına uygun olmayan güçlü, tuzlu bir tada sahiptir. Dozunda kullanın ve kendi zevkinize göre sos miktarını ayarlayın.

Garum Sosu Besin Değerleri

Garum sosunun besin değerleri kullanılan tarife ve kullanılan malzemeye göre değişiklik gösterse de genel olarak yüksek proteinli, az yağlı bir sostur.

1 çorba kaşığı (15 ml) porsiyona dayalı garum sosu için bazı tahmini besin değerleri:

  • Kalori: 5
  • Protein: 1 gram
  • Yağ: 0 gram
  • Karbonhidratlar: 0 gram
  • Sodyum: 550 miligram

Fermantasyon sürecinden dolayı garum sosunun sodyumda çok yüksek olduğunu belirtmekte fayda var. Yemeklere lezzet katabilse de, özellikle yüksek tansiyonu olan veya sodyum alımıyla ilgili diğer sağlık sorunları olan kişiler için ölçülü olarak kullanılmalıdır.

Ayrıca bu tarz sos tarifleri ilginizi çekiyorsa yine sitemizde yer alan “Sriracha Sosu Nasıl Yapılır? En İyi Sriracha Sosu Tarifi” adlı tarifimize göz atabilirsiniz.

Abone ol
Bildir
guest
0 Yorum
Satır İçi Geri Bildirimler
Tüm yorumları görüntüle
İlgili İçerikler