Filmde yaklaşan olaylarla ilgili izleyiciye önceden haber veren foreshadowing ya da diğer adıyla önceden ima etmeyi açıklayıp filmlerdeki 5 foreshadowing anıyla örneklendiriyoruz.
Bir filmin gidişatıyla ilgili spoiler yemek hoşumuza gitmese de aslında filmlerin kendi içinde bile bize spoiler verdiğini fark etmeyiz.
İzleyiciyi düşündürmek, akışın içinde tutmak ve merakı tazelemek için kullanılan foreshadowing, çoğu filmde bulunan bir yazım tekniğidir.
Foreshadowing (Önceden İma Etme) Nedir?
Önseme ya da önceden ima etme olarak tanımlanan Foreshadowing, bir yazarın hikayede daha sonra ne olacağına dair önceden ipucu verdiği bir araçtır.
Foreshadowing genellikle hikayenin başında ortaya çıkar ve okuyucunun yaklaşan olaylar hakkında beklentiler geliştirmesine yardımcı olur. Önceden ima etme, bir filmin veya romanın sonunda merak, entrika, gerilim ve hatta anlatı uyumunu geliştirmek için çok etkili bir araç olabilir.
Önceden verilen ipuçları, çok hafif spoilerlar sağladıkları için izleyicide yeterli gerilim yaratır. Bu ipuçları, ilgi düzeylerini artırmaya ve onları akışa bağlı tutmaya yardımcı olur.
Foreshadowing, doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki temel türe ayrılır. Yazar, okuyucuya direkt bir imada bulunabilir ya da yanlış yönlendirmeyle saklamaya çalışabilir.
Doğrudan foreshadowing, metnin bir olay örgüsünü açıkça ima etmesidir. Doğrudan ima etme genellikle diyalog, anlatım ve hatta bir kehanetle sağlanır.
Bunun harika bir örneği Fight Club filminde bulunur. Filmin başında anlatıcı, “Uykusuzluk çekiyorsanız, hiçbir şey gerçekten gerçek değildir.” der. Böylece izleyici, film boyunca takip eden olayların doğru veya inandırıcı olmayabileceğinin farkındadır.
Dolaylı ima etme ile yazar, metin boyunca gelecekteki bir olay hakkında ince ipuçları verir. Seyirci, bir eylemin veya detayın gelecek bir şeyin habercisi olduğunu anlayabilir ama yine de bunun ne olduğunu bilmesi çok zordur.
Dolaylı ima etme örneği olarak ise The Departed filminde genellikle karakterlerin arkasında bir X görünür. Belli belirsizdir ve her zaman arka planda bulunur. Bu X işaretleri, bir sonraki karakterin öleceğini haber vermek için kullanılmıştır.
Ünlü Filmlerden 5 Foreshadowing Anı
Birçok sinemaseverin severek izlediği ünlü filmlerde de fark edilmeyen birçok foreshadowing anı bulunur. İşte bu tekniğin uygulandığı en iyi 5 film sahnesi:
1. The Prestige (2007) – Christopher Nolan
Christopher Nolan’ın Alfred Borden (Christian Bale) ve Robert Angier (Hugh Jackman) adlı iki sihirbazın rekabetini anlatan gerilim filmi The Prestige, Alfred Borden’ın yıllardır kimliğini paylaştığı bir ikiz kardeşi olması ve ikiz ölüm cezasına çarptırıldığında gerçek Borden’ın suçunu üstlenmesi de dahil olmak üzere birçok twist içerir. Bu twist, Borden bir çocuğun önünde kafeste bir kuşu ezdiği zaman önceden ima edilir.
Kuş kafesi hilesi sahnesi, akıllı ve ince bir foreshadowing anıdır. Bu numaranın asıl olayı kafeste ezilerek öldürülen bir kuşun mucizevi bir şekilde tekrar yaralanmadan ortaya çıkmasıdır.
Kuş ezildiğinde seyirciler arasında ağlayan genç bir çocuk, kuşa hiçbir şey olmadığı konusunda güvence verir. “Bu o değil, onun kardeşi. O nerede?” diye sorarak kuşun bir kardeşi olduğundan ve aslında başka bir kuşun ezildiğinden bahseder. Böylece genç çocuk sihirbazın sırrını çözer ve bu filmin konusunun sonucunu önceden haber verir.
2. Rezervuar Köpekleri (1992) – Quentin Tarantino
Rezervuar Köpekleri filmi yanlış giden bir soygunda polis muhbirinin kim olduğuna odaklanır. Filmin habercisi, Nice Guy Eddie’nin polis tarafından yakalanan beceriksiz soygunun arkasındaki nedenleri açıklayan, şehirde araba sürdüğü sekansta görülebilir.
Eddie’nin kullandığı araba turuncu bir balonun yanından geçerken Bay Orange’ın (Tim Roth) muhbir olduğu sezdirilir.
Ayrıca restoranın açılış sahnesinde başka bir foreshadowing daha bulunur. Bay Pink (Steve Buscemi) garsona bahşiş vermeyen tek kişidir.
Başka kimse onu fark etmez veya onu çağırmaya zahmet etmez ama Bay Orange, herkese Bay Pink olduğunu söyleyerek onu ispiyonlar, bu da aslında onun muhbir olduğunu belli eden bir göstergedir.
Filmde bir başka önceden ima etme de odadaki bir sekansta mevcut. Duvarın arkasında pembe ve beyaz şişelerin turuncu şişelerden ayrıldığı açıkça görülür. Bu, Bay Orange’ın grubun bir parçası olmadığı gerçeğini aktarmıştır.
3. Manolya (1999) – Paul Thomas Anderson
Konusu tesadüfler eseri yolları birbirleri ile kesişen bir grup insanın hikayesi olan Magnolia’nın sonunda birdenbire kurbağa yağmaya başlar ve tonlarca felakete neden olur. Bununla ilgili filmde birçok foreshadowing bulunur.
Film boyunca sekiz ve iki rakamları sürekli bir şekilde vurgulanır. Hava tahmini, %82 yağmur ihtimali olacağını söyler, her yerde “82” sayısının grafiti bulunur ve yarışma programının bir izleyici üyesi doğrudan Exodus 8:2 yazan bir tabela tutar.
Bunun nedeni, İncil’deki Exodus 8:2’de, dünyaya hüküm sürecek bir kurbağa vebası olacağı tehdidinde bulunmasıdır. Söz konusu ayette şöyle yazar: “Nil kurbağalarla dolup taşacak ve onlar sarayınıza, yatak odanıza ve yatağınıza, görevlilerinizin ve kavminizin evlerine, fırınlarınıza ve hamur çömleklerinize girecekler.”
4. Get Out (2017) – Jordan Peele
Jordan Peele’nin genç bir siyahi olan Chris’in (Daniel Kaluuya), kız arkadaşı Rose’la (Allison Williams) birlikte kızın ailesinin yanına onlarla tanışmaya gitmesiyle başına gelenleri anlatan filmi Get Out’da aslında en başından beri Chris’in zor bir hafta sonu geçireceği gösterilir.
Chris kapılarına vardığı anda Armitage ailesinde bir sorun olduğunu anlaşılır ancak filmin diyaloglarında ona ne yapacaklarına dair pek çok ipucu bulunur.
Örneğin Rose, erkek kardeşinin Chris’i akşam yemeğinde boyunduruk altına alacağını söylüyor ki bu, Chris’in evlerinden kaçmaya çalıştığında yaptığı bir şeydir. Ayrıca Chris, filmin başında Rose’a “(ailesinin) bahçesinden bir pompalı tüfekle kovalanmak istemediğini” söylüyor ve Rose filmin sonunda onu bir pompalı tüfekle kovalıyor.
5. Esaretin Bedeli (1994) – Frank Darabont
Esaretin Bedeli, Andy ve Red isimli iki mahkumun Shawshank Hapishanesi’nde parmaklıklar ardında kurdukları dünyanın hikayesini anlatıyor. Filmin başında Andy Dufresne (Tim Robbins), Shawshank’a geldiğinde Warden Norton (Bob Gunton) gelen tüm mahkumlara İncil’in bir kopyasını verir ve onlara “ Kurtuluş içimizdedir ” der. Sonunda Andy, İncil’deki Çıkış Kitabı’nın içinde sakladığı küçük bir kaya çekici ile 20 yıl boyunca beton bir duvarı kazarak hapishaneden kaçar.
Gardiyan, kişisel kasasında içi boş İncil’i bulduğunda Andy’den bir yazı da bulur: “Sevgili Müdür, haklıydın. Kurtuluş içeride yatıyordu. —Andy Dufresne.”
Ayrıca filmde “rüya” kullanılarak da bir foreshadowing yapılmıştır. Red’in Andy’nin özgürlük fikirlerini “Boktan bir boş rüya” olarak tanımlaması aslında Andy ile ilgili bir öngörüdür. Bu, Andy’nin özgürlüğe giden yolunun, Red’in anlattığı gibi, bir lağım veya “bok çuvalı”ndan sürünerek geçmek olduğu gerçeğini önceden haber verir.
Bu yazımızda hikayede olacak olayları önceden haber veren film tekniği Foreshadowing’in ne olduğunu ve filmlerdeki 5 örneğini inceledik. İlginizi çektiyse yine sitemizde yer alan adlı “Acid Western Türünün En İyi 10 Filmi” yazımıza da göz atabilirsiniz.
