Giuseppe Tartini ve Şeytan Sonatı The Devil’s Trill

İtalyan keman maestrosu Giuseppe Tartini’nin zor pasajlarıyla dikkat çeken en önemli kompozisyonu Sol minör Keman Sonatı , B.g5, en çok bilinen adıyla The Devil’s Trill Sonata’nın öyküsü ve bestecisinin çokça bilinmeyen gizemli hayatına değiniyoruz.

Yüzyıllar boyunca pek çok müzisyen kelimenin tam anlamıyla günümüz müziğinin en büyük referanslarından olan klasik müziğin yapı taşlarını inşa etti. Ancak bazı müzisyenler var ki, bazı durumlarda tuhaf veya ürkütücü olarak tanımlanacak kaynaklardan ilham alarak yüzyıllar boyu unutulamayacak eserler icra ettiler.

Kuşkusuz, bu eserlerden en bilineni barok döneminde yaşamış İtalyan bestekar ve kemancı Giuseppe Tartini’nin Şeytan Trilleri (Devil’s Trill) sol minör keman sonatıdır.

1700’lü yılların sonlarına değin yaşamış kemancı Giuseppe Tartini profesyonel müzik hayatı boyunca 200’den fazla sonat ve konçertoya imza atmış bir bestekar ve keman sanatçısıdır.

Ancak günümüzün popüler kültür mecralarında tanınmasının en büyük nedeni 1740 yılında 14 dakika süren bir keman sonatı olan The Devil’s Trill (Sonata del Diavolo) adlı şeytan sonatını bestelemiş olmasıdır.

Giuseppe Tartini, Şeytan sonatı

Peki nedir bu The Devil’s Trill Sonata? Üstelik, adı neden Şeytan Trilleri ve şeytanla ne ilgisi var? İşte bilmek isteyeceğiniz tüm detaylar:

Giuseppe Tartini The Devil’s Trill Sonata adlı bestesinin hikayesini Jerome Lalande’nin Voyage d’un François en Italie (1769) adlı kitabında kendi sözleriyle şu şekilde anlatıyor:

1713 yılında bir gece, ruhum için şeytanla bir anlaşma yaptığımı rüyamda gördüm. Her şey istediğim gibi gitti: Yeni hizmetçim her arzumu bekliyordu. Diğer şeylerin yanı sıra, çalabiliyor mu diye ona kemanımı verdim.

En cüretkar fantezi uçuşlarımda bile tasavvur etmediğim, böylesine harika ve güzel, böylesine büyük bir sanat ve zekayla oynanmış bir sonat duyunca ne kadar büyük bir şaşkınlık duydum, anlatamam!

Kendimi mest olmuş, duygulanmış, büyülenmiş hissettim: nefesim kesildi ve uyandım. Rüyamın izlenimini en azından kısmen korumak için hemen kemanımı kavradım.

Giuseppe Tartini Kimdir?

Giuseppe Tartini, 8 Nisan 1692’de İtalya’nın Veneto Bölgesine bağlı Padova yakınlarındaki Pirano d’lstria’da, mütevazı bir ailede dünyaya geldi.

Tüccarlık ile uğraşan babası Giuseppe’i dini bir eğitim alması için manastıra gönderdi. Böylece Tartini yaşamının ilk zamanlarını Oratorio dei Filippini ve ardından Capodistria’da (Koper) Fransisken yatılı okulunda geçirdi.

Giuseppe Tartini’nin gençliği

Manastır eğitiminin yanı sıra kılıç dövüşleriyle de ilgilenen Tartini, ayrıca Venedik soylularıyla da birçok maceraya atılmıştır.

Nitekim bu maceralarından birinde ünlü kemancı Francesco Maria Veracini ile tanışmıştır. Hatta bu tanışma faslıyla o günden sonra Veracini’nin keman çalmayı bıraktığı bilinmektedir.

Ardından Giuseppe yüksek bir ruh haline bürünerek kemanı eline aldı ve muhteşem bir ezgiyle çalmaya başladı. Melodileriyle dinleyenleri büyüledi.

Artık kılıç ve hançerle işi bitmişti. Böylece arşe onun kılıcı, keman ise sözleri oldu.

Şeytanın Müziği The Devil’s Trill’in Öyküsü

Haliyle Tartini’de feleğin çemberinden geçerek birçok sorunla baş etmek zorunda kalır. Evlenir, ardından eşini terk eder, kaçar, yargılanır, saklanır. Hatta bu dönemde müziği bırakır. En sonunda İtalya’nın Assisi kentindeki Fransisken manastırında Bohuslav Matěj Černohorsky ile tanışır.

Černohorsky çek vatandaşıydı ve 1710’da Çek hükümeti tarafından 10 yıllığına ülkeden kovulmuştu. İtalya’ya ardından Assisi’ye gelen Černohorsky buradaki manastırda bir okul kurdu ve müzik eğitimi vermeye başladı.

Bohuslav Matěj Černohorsky

İtalyanlar tarafından çok sevilen Černohorsky’ye “Peder Boemo” denmekteydi.

Böylece Tartini, Peder Boemo’nun öğretilerini takip ederek yeniden keman çalmaya başladı. Yine de iç buhranları geçmek bilmeyen Tartini, bir gece gördüğü bir kabus sayesinde müzik tarihinin en zor bestelerinden birini besteledi.

Rüyasında bir şeytan tarafından ziyaret edilen Tartini, önce şeytan için kemanından bir şeyler çalıyor. Ardından şeytanın da çalıp çalamadığını merak ederek kemanını ona teslim ediyor. Şeytan da durumdan istifade, Tartini’nin daha önce hiç duymadığı harikulade bir müzik icra ediyor.

Adeta kulaklarının pası silinen Tartini, bir anda rüyasından uyanıyor ve şeytanın müziğinden aklında kalanları not ediyor.

Ancak ne kadar uğraşsa da onu derinden etkileyen melodilerin ancak soluk bir yansıması olarak lanse ettiği The Devil’s Trill’i besteleyebiliyor.

Giuseppe Tartini

Birçok kişi sonatın 1713’te yazıldığını düşünüyor ancak 1740’a kadar bestelenemeyen kompozisyon, onlarca yıl geliştirilerek son halini almıştır. Hatta sonatın ortaya çıkmasında Tartini’nin eşinin de katkısı büyüktür.

Tartini ve eşi müteakiben ayrılıp bir araya geldikleri için yaşanılan zihinsel ve fiziksel sorunlar nedeniyle sembolik açıdan Şeytan Trili’nin müzisyen için bir tür arınma ve içsel bir çatışmanın tezahürü olarak ortaya çıktığını düşünebiliriz.

The Devil’s Trill Keman Sonatının Özellikleri

Yaklaşık olarak 16 dakika süren The Devil’s Trill dört bölümden oluşuyor. Bu bölümleri aşağıda bulabilirsiniz:

  1. Larghetto ma non troppo
  2. Allegro moderato
  3. Andante
  4. Allegro assai — Andante — Allegro assai

Issızlığı çağrıştıran kasvetli bir tonla başlayan sonat, devamında yüksek tempolu bir melodiyle yankılanıyor ve hemen ardından karanlık tonlar, hüzünlü anıların üzerine sızıyor. Sonra çaresizlik az önceki sevinçli melodiyi bastırıyor. Derinleştikçe derinleşiyor. Adeta üzücü bir kaderin kabullenişi gibi.

Keman, ağıtlarıyla devam ederken yeniden canlanıyor ve yeni bir umut filizleniyor, duygular sel oluyor derken teslimiyetçi ve kederle dolup taşan bir son ile noktalanıyor.

Aşağıda yer alan videodan teknik olarak zor pasajları ile dikkat çeken bestecinin en iyi bilinen kompozisyonu The Devil’s Trill’in tipik olarak 16 dakikalık performansını dinleyebilirsiniz.

Ayrıca bu tarz içerikler ilginizi çekiyorsa yine sitemizde yer alan “Fransız Operasının En Ünlü 6 Eseri ve Hikayesi” adlı yazımıza göz atabilirsiniz.

Abone ol
Bildir
guest
0 Yorum
Eskiler
En Yeniler Beğenilenler
Satır İçi Geri Bildirimler
Tüm yorumları görüntüle
İlgili İçerikler