Yunan Mitolojisinde rüyaları oluşturan ve çok bilinmese de önemli bir göreve sahip rüya tanrısı Morpheus’un kim olduğunu yaşadığı yer, kardeşleri ve yer aldığı en büyük efsane ile beraber anlatıyoruz.
Rüya tanrısı Morpheus, Yunan mitolojisinde az bilinen tanrılardan biridir. Pek çok insan onun bir tanrı olduğunu bilmese de adı Matrix gibi popüler çizgi roman ve film serilerinde kullanılmıştır.
İçerik Başlıkları
Morpheus Kimdir?
Morpheus, Yunan ve Roma mitolojisinde “rüya tanrısı” olarak bilinir. Morpheus, Yunanca’da biçim, form anlamına gelir. Hypnos (Uyku Tanrısı) ve Pasithea’nın (Rahatlama ve dinlenme tanrıçası) oğludur ve o ve kardeşleri Oneiroi (Düşler) olarak bilinir.
Morpheus’un ölümlülere rüyalarında bir insan formunda görünebilme yeteneği vardır. Hatta bu yeteneği onu, ilahi mesajları uyuyan ölümlülere iletebilen tanrıların elçisi yapar.

Birçok formda görünebilmesine rağmen Morpheus ve kardeşlerinin rüyalarda görünmedikleri zamanlarda sırtlarında büyük siyah kanatları olan iblis biçiminde oldukları söylenir. Bu kanatlar, ölüm tanrısı ve tüm antik tanrıların en güçlülerinden biri olan amcası Thanthos’un bir armağanıdır. Bu yüzden bazı Yunanlılar, Morpheus’un bir ölüm habercisi olduğuna inanır.
Bu kanatlar, Morpheus ve kardeşlerinin sorumlu oldukları rüyalara kolayca ulaşmalarını sağlar. Ayrıca Morpheus’un kanatlarının, kanatsız olan babasını birden fazla kez Zeus’un gazabından kurtarmasını sağladığı söylenir.
Yunan mitolojisinde Morpheus’u kardeşlerinden ayıran şey ise tanrıların, kahramanların ve kralların rüyalarını etkileme yeteneğidir. Bu yüzden Oneiroi’nin lideri olarak anılır.
Morpheus’un yazılı olarak geçtiği ilk yer olan Romalı Şair Ovidius’un Metamorfoz kitabında Ovid, Morpheus’u insanları taklit etmede kardeşlerinin en yeteneklisi olarak tanımlar. İnsan taklitçiliği sadece fiziksel görünüşle sınırlı değil, aynı zamanda ses, ruh hali, yürüyüş ve hatta kelime seçimini de içerir.
Bu nedenle insan görüntülerini uyuyan ölümlülere göndermek istediklerinde tanrılar için en iyi seçim Morpheus’tur. Ayrıca kitapta da yazdığı üzere “Morpheus’un kollarında” tabiri, uykuda olmak anlamına gelir.

Morpheus’un Kardeşleri: Oneiroi
Antik kaynaklarda Oneiroi’ların adı verilmese de 1000’den fazla olduğu söylenir. Morpheus dışında sadece iki Oneiroi daha isimleriyle tanımlanabilir: Phobetor ve Phantasos.
Phobetor, Icelos olarak da bilinir. Seçtiği herhangi bir hayvana dönüşebilir ve insanların rüyalarına girebilir. Tüm korkutucu veya fobik rüyaların yaratıcısıdır. Phantasos ise gerçeküstü ve garip rüyalar getirir ve taş veya tahta gibi cansız nesneler olarak ortaya çıkabilir.
İki kardeşinin aksine, Morpheus’un tüm rüyaları gerçektir ve çoğu kehanetledir. Böylece özellikle krallara ve kahramanlara görünür ve çoğu zaman bir insan görünümünü alır.

Morpheus ve Düşler Ülkesi
Morpheus’un Yunan efsanesindeki evi, Yeraltı Dünyası’ndaki Erebus’taydı. Babası ve erkek kardeşleriyle birlikte yaşadığı evinin kapıları, davetsiz misafirlere en kötü kabuslarını gösterecek canavarlar tarafından korunurdu.
Morpheus’un uyuduğu mağara haşhaş tohumu ile doluydu. Antik Yunanistan’da haşhaş tohumu ağrı kesici olarak kullanılırdı ancak yan etkisi yoğun uyuşukluktu. Morfin ilacı bulunduğunda, uyku getirici güçleri ve çağrışımları nedeniyle Morpheus’un adı kullanıldı.
Düşler Ülkesi’nin ayrıca biri fildişi ve diğeri boynuzdan yapılmış iki kapısı olduğu söylenirdi. Oneiroi her gece Hypnos’un sarayından çıkar ve bu iki kapıdan birinden geçerdi.
Morpheus, gerçek veya ilahi rüyaları temsil eden boynuzdan yapılmış kapıdan, kardeşleri ise fildişinden yapılmış ve gerçek anlamı olmayan rüyaları temsil eden ikinci kapıdan geçerlerdi.
Morpheus ve Alcyone Efsanesi
Morpheus, kendi mitlerinin hiçbirinde görünmese de diğer tanrıların ve ölümlülerin mitlerinde görünür. Rol aldığı en ünlü efsanelerden biri, karı koca olan Alcyone ve Ceyx’in trajik hikayesidir.

Bir gün Ceyx şiddetli bir fırtınaya yakalanır ve denizde ölür. Bunun üzerine aşk ve evlilik tanrıçası Hera, Alcyone’ye kocasının ölümünün derhal bildirilmesi gerektiğine karar verir. Morpheus, mesajı Alcyone’ye iletmesi için gönderilir.
Morpheus, hayal dünyasına girer ve deniz suyuna bulanmış halde Alcyone’nin rüyasında Ceyx olarak belirir ve ona denizde vefat ettiğini bildirir. Ayrıca tüm cenaze törenlerinin bir an önce yapılmasını istediğini söyler. Alcyone rüyasında ona tutunmaya çalışır ama tam Morpheus’a dokunduğu anda uyanır.
Alcyone, kocası Ceyx’in cesedini deniz kıyısına vurmuş şekilde bulunca kendini denize atarak keder içinde intihar eder. Ancak tanrılar bu çifte acır ve sonsuza kadar birlikte olabilmeleri için onları Halcyon kuşlarına dönüştürürler.
The Matrix Filminde Morpheus

Matrix, Morpheus adında bir karaktere sahip oldukça popüler bir bilim kurgu film serisidir. Karakterin ve hikâyenin büyük bir bölümünün mitolojik Yunan rüya tanrısından esinlendiği söylenir. Karakter, Matrix’teki ‘rüya görme’ ile ilgili olduğu için Morpheus tanrısının adını almıştır.
Bu yazımızda Yunan mitolojisindeki rüya tanrısı Morpheus’u detaylıca inceledik. İlginizi çektiyse yine sitemizde yer alan Türk Mitolojisinde Adı Geçen Efsanevi 20 Yaratık adlı içeriğimize de göz atabilirsiniz.