Suçluların her suçunda tekrar ettiği davranış kalıplarını gösteren ve operasyon yöntemi anlamına gelen Modus Operandi terimini açıklayıp kriminolojideki örneklerini veriyoruz.
Temel olarak tüm suçluların alışkanlıkları, teknikleri ve davranış özelliklerini kapsayan bir operasyon yöntemi vardır. Yöntem aynı kalabilir ancak suçlu belirli bir suçu işlemede daha yetenekli hale geldikçe zamanla büyüyecek ve değişecektir.
Olay yeri belirtilerini veya davranış kalıplarını tanımayı öğrenmek, müfettişlerin suçluyu tanımlamasına ve aynı tür suçları işleyen farklı suçlular arasında ayrım yapmasına olanak tanır. Modus operandi (MO), suçlular deneyim ve güven kazandıkça zamanla gelişen öğrenilmiş bir davranıştır.
İçerik Başlıkları
Modus Operandi Nedir?
Kriminolojide Modus Operandi (MO), operasyon yöntemi anlamına gelen Latince bir kelimedir ve belirli bir suçluyla ilişkilendirilen farklı çalışma modeli veya tarzı olarak tanımlanır.
Kriminologlar, suçun türü ne olursa olsun (hırsızlık, zimmete para geçirme, cinayet vb. ) profesyonel suçlunun kendi özel çalışma tarzına bağlı kalma olasılığının çok yüksek olduğunu gözlemlemişlerdir. Bu kalıpların belirlenmesi, yalnızca bir suçun potansiyel olarak meydana gelebileceği durumlarda kolluk kuvvetlerine yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda potansiyel şüphelileri de daraltabilir.
Suçluların çoğu zaman işleri yapmak için özel bir yolu vardır. Bir hırsız, kapının kilidini nasıl açacağını bulmuş olabilir ve her içeri girdiğinde bunu yapar. Bir katil boğazı sol kulak memesinden karşı köprücük kemiğine kadar kesebilir. Bir yankesici, dikkat dağıtma aracı olarak düdük kullanabilir.
Bu örnekler suçlunun bunu her seferinde yapacağını garanti etmez ama insanlar bir şeyi yeteri kadar yaparsa onun bir parçası olur ve yapması kolaylaşır. Suçlu bir şey yapma alışkanlığı yarattığında ise onu yakalamak çok daha kolaydır.
Ancak ne kadar benzerlik içerseler de Modus Operandi suç imzasıyla karıştırılmamalıdır. Modus Operandi’de yer alan eylemler zamanla gelişir, belirli suçlara uygundur ve değişebilir, suç imzası ise daha çok her suç sırasında tekrarlanan ve nadiren değişen bir ritüele benzer.
Ayrıca Modus Operandi tipik olarak suçun tamamlanması için gerekli eylemleri içerirken, suç imzası gereksiz olan ve yalnızca suçlunun duygusal ve psikolojik tatminine hizmet eden eylemleri tanımlar. Her katilin Modus Operandi’si bulunsa da her katil bir imza bırakmaz.
Ünlü Seri Katillerin Modus Operandi Örnekleri
Bir suçlunun Modus Operandi’si geniş kapsamlıdır. Bir katil için MO; kurban seçimi, öldürmeden önce işkence ya da cinsel saldırıda bulunup bulunmaması, olay yeri tercihi, kurbanı olay yerinde bırakması veya başka bir bölgeye götürmesi, kaçarken gideceği güzergahı, kurbanına ait bir hatıra alıp olay yerini terk edişine kadar uzanır. Bilinen her ünlü seri katilin kendine özgü bir Modus Operandisi vardır.
1. Karındeşen Jack
Karındeşen Jack daha çok geceleri sokak aralarında yalnız bulduğu hayat kadınlarına bıçakla saldırıyordu ve onları ilk önce boğuyordu. Ardından kurbanlarının yüzlerini kesiyor, karın ve cinsel organlarını deşiyor ve bazen de organlarını alıyordu. Jack kurbanlarını, dizleri karınlarına çekilmiş ve bacakları açık bir şekilde bir pozisyona getirerek terkediyordu.
2. Charles Cullen
“Ölüm Meleği” olarak adlandırılan Charles Edmund Cullen, 29-45 civarında kişiyi reçeteli ilaçlarla zehirleyerek öldüren ya da öldürmeye teşebbüs eden bir hemşireydi. Charles Cullen’ın Modus Operandisi bir hastanede hemşire olarak bir iş bulmaktı, böylece genellikle 60 yaş üstü yaşlı hastalara erişebilir ve torbalarına hastalarını öldürecek İlaçları enjekte edebilirdi.
3. John Gacy
Palyaço sanatçısı olan John Wayne Gacy, kurbanlarını arar ve onlara inşaat işi sözü verirdi. Onları tuzağa düşürdükten sonra rehin alır, uyuşturucu verip dizginledikten sonra cinsel saldırıda bulunur ve çoğunu iple boğardı. Ayrıca kurbanlarının büyük çoğunu kendi evinin zeminin altına gömdü. Bu operasyon yöntemini kullanarak yaklaşık 33 genç adamı öldürdü.
4. HH Holmes
Dr. Henry Howard Holmes ya da diğer adıyla HH Holmes kurbanlarını çoğunlukla kadınlara götüreceği ve öldürücü gazlarla boğacağı cinayet şatosuna sahipti. Şatoda 100’den fazla penceresiz oda ile dolu bir labirent, tuhaf şekilli koridorlar, hiçbir yere çıkmayan merdivenler, sadece dışarıdan açılabilen kapılar ve diğer birtakım ilginç dolambaçlı yapılar vardı. Holmes kurbanlarını zehirlendikten sonra deneylerde kullanmak üzere bodruma götürür ve cesetleri bertaraf ederdi.
Bu yazımızda operasyon yöntemi anlamına gelen Latince bir terim olan Modus Operandi’yi anlattık. İlginizi çektiyse yine sitemizde yer alan “Suçun Nedenlerine Yönelik 5 Kriminolojik Suç Teorisi” adlı yazımıza da göz atabilirsiniz.