Koalisyon Hükûmeti Nedir? Türkiye’de Kurulan Koalisyon Hükûmetleri

Koalisyon ve koalisyon hükûmeti nedir? Koalisyon hükûmeti nasıl kurulur, sürekliliği var mıdır? Başkanlık sisteminde koalisyon hükûmeti parlamento ile ilişkisi nedir? Türkiye’de kurulan koalisyon hükûmeti başbakanları ve iktidar süreleri ile ilgili bilgiler. 

Koalisyon Hükûmeti, birbirinden farklı siyasi bakış açılarına sahip partilerin bir arada çalışması gerektiği için karar alma sürecinde zorluklar yaşayabilir, ancak aynı zamanda farklı bakış açılarına dayalı geniş tabanlı kararlar alarak demokratik bir yönetim biçimi oluşturabilir.

Koalisyon Nedir?

Koalisyon, siyasette ve uluslararası ilişkilerde, ortak amaca ulaşmak için toplanan bir grup aktörü temsil eder. Koalisyon hükûmeti amacıyla oluşturulan gruplar bir ittifak içindedir. Koalisyonlar genellikle üyelerinin gönüllü katılımıyla oluşur. Koalisyon aktörleri, belirli hedef çerçevesinde diğer aktörleri de katılıma teşvik edebilir.

Koalisyon üyeleri arasındaki güç farlılıkları, koalisyona kimin üye olacağı konusunda önemlidir. Ayrıca koalisyon kurulduktan sonra gündem ve stratejilerin belirlenmesinde kimin etkiye sahip olacağını da belirler.

Koalisyon Hükûmeti Nedir?

Koalisyon Hükûmeti orta vadeli sağlam bir ortaklık olarak görülür.

Koalisyon aktörlerinin her biri kendine özgü kimliklerini ve çıkarlarını korur. Oluşturulan koalisyonlar kimliklerin tamamen silinmesi demek değildir. Koalisyon Hükûmeti daha çok toplum yararına olduğunu düşündüğü fikirler etrafında toplanır.

Koalisyon Hükûmeti
Koalisyon Hükûmeti

Bazı yazarlara göre koalisyon veya koalisyon Hükûmeti, geçici olma eğiliminde hareket ederler. Bu görüşe göre, koalisyonlar belirli hedefe ulaşıldıktan sonra güç dengesizlikleri nedeniyle ya da baskın bir koalisyon üyesi tarafından feshedebilir. Sadece hedefe ulaşmak koalisyonları dağıtmaz. Hedefe ulaşamamak da koalisyonları dağıtabilir.

Fakat koalisyon hükûmetinin geçici olmak için kurulmadığı görüşleri de vardır. Zaman içerisinde koalisyon üyeleri arasında daha geniş ortak çıkarlar ve daha da güçlenen başarı görülebilir. Bu durumlarda koalisyon hükûmetine devam ederler.

Başkanlık Sisteminde Koalisyon Hükûmeti

Başkanlık sistemlerinde başkan parlamentodan bağımsızdır. Başkanlık sisteminde koalisyon hükûmeti kurulacak olsa da başkan doğrudan halk tarafından seçilir. Başkanlık sisteminde koalisyon hükûmeti parlamentodan bağımsız olduğu kadar, istediği kanunları çıkartabilmek için parlamentoya da ihtiyaç duyar.

Koalisyon hükûmeti, etkin olabilen ve kanun çıkarabilen bir hükümet olabilmek amacıyla parlamentodaki siyasi partilere kabinesinde verir.

Başkanlık sisteminde koalisyon
Başkanlık sisteminde koalisyon

Başkanlık sisteminde koalisyon hükûmetinin seçilen başkanı yürütme yetkisini halk tarafından devralır. Başkan elinde bulundurduğu yürütme erkini, bakanlar aracılığıyla kullanır. Kurulacak koalisyon Hükûmet yürüteceği politikaları ve anlaştıkları maddeleri belirten koalisyon sözleşmesi imzalar. Bu sözleşmenin amacı yetki verenin, yetkiyi nasıl kullanılacağı konusunda kapsam ve sınırları belirlenmesidir.

Başkanlık sisteminde koalisyon hükûmeti iktidara geldikten sonra her bir siyasi parti, seçimlerde ileri sürdüğü bir takım seçim vaatlerini gerçekleştirmek isteyecektir. Bu durum da bakanlık yetkileriyle mümkün olabilmektedir.

Türkiye’de Koalisyon Hükûmetleri

  1. CHP ve AP Koalisyonu, bu koalisyon hükûmeti 27 Mayıs 1960 darbesinin ardından kurulmuştur. Sadece 7ay iktidarda kalmıştır. Başbakanlığı ismet İnönü üstlenmiştir. 8. İnönü hükûmeti olarak kayıtlara geçmiştir. 30 Kasım 1961- 25 Haziran 1962 yılları arasında
  2. CHP-CKMP-YTP- Bağımsızlar Koalisyonu, 9. İnönü hükûmetidir. 25 Haziran 1962 – 25 Aralık 1963 yılları arasında iktidarda kalmıştır.
  3. CHP- Bağımsızlar Koalisyonu, 10. İnönü hükûmetidir. 25 Aralık 1963 – 20 Şubat 1965 yılları arasında iktidarda kalmıştır.
  4. AP- YTP- MP- CKMP- Bağımsızlar( Türkiye İşçi Partisi ve Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi) Koalisyonu, başbakan Suat Hayri Ürgüplü’dür. 20 Şubat 1965 – 27 Ekim 1965 yılları arasında iktidarda kalmıştır.
  5. AP-CHP-CGP Koalisyonu, 26 Mart 1971 – 17 Nisan 1972 yılları arasında iktidarda kalmıştır. Nihat Erim hükûmeti dönemidir.
  6. AP-CHP Koalisyonu, 17 Nisan 1972 – 15 Nisan 1973 yılları arasında iktidarda kalmıştır. Ferit Melen hükûmeti olarak bilinir.
  7. AP-CGP Koalisyonu, 15 Nisan 1973 – 25 Ocak 1974 yılları arasında iktidarda kalmıştır. Naim Talu hükûmeti olarak bilinir.
  8. CHP- MSP Koalisyonu, 25 Ocak 1974 – 17 Kasım 1974 yılları arasında iktidarda kalmıştır. 1. Ecevit hükûmeti olarak bilinir.
  9. MSP- CGP- MHP- AP Koalisyonu, 31 Mart 1975 – 21 Haziran 1977 yılları arasında iktidarda kalmıştır. Birinci Milliyetçi Cephe hükûmeti olarak bilinir. Bu dönem başbakanlık görevini Süleyman Demirel yapmıştır.
  10. MSP-MHP-AP Koalisyonu, 21 Temmuz 1977 – 5 Ocak 1978 yılları arasında iktidarda kalmıştır. İkinci Milliyetçi Cephe ( MC) hükûmetidir. Başbakan Süleyman Demirel’dir.
  11. Bağımsızlar-CGP-DP Koalisyonu, 5 Ocak 1978 – 12 Kasım 1979 yılları arasında iktidarda kalmıştır. Başbakan Bülent Ecevit’tir.
  12. DYP-SHP Koalisyonu, 20 Kasım 1991 – 16 Mayıs 1993 yılları arasında iktidarda kalmıştır. Başbakan Süleyman Demirel’dir.
  13. DYP- SHP Koalisyonu, 25 Haziran 1993- 6 Mart 1996 yılları arasında iktidarda kalmıştır. Başbakan Tansu Çiller’dir.
  14. ANAP- DYP Koalisyonu, 6 Mart 1996 – 28 Haziran 1996 yılları arasında iktidarda kalmıştır. Başbakan Mesut Yılmaz’dır.
  15. DYP- RP Koalisyonu, 28 Haziran 1996 – 30 Haziran 1997 yılları arasında iktidarda kalmıştır. REFAHYOL hükûmeti olarak bilinir. Başbakan Necmettin Erbakan’dır.
  16. ANAP- DSP- DTP Koalisyonu, 30 Haziran 1997 – 11 Ocak 1999 yılları arasında iktidarda kalmıştır. Başbakan Mesut Yılmaz’dır.
  17. 1999-2002 yılları arasında Bülent Ecevit başbakanlığında DSP-MHP-ANAP Koalisyon Hükûmeti kurulmuştur.
  18. 2015-2018 yılları arasında Ahmet Davutoğlu ve Binali Yıldırım başbakanlıklarında AK Parti-MHP Koalisyon Hükûmeti kurulmuştur.

Bu tarz içerikler ilginizi çekiyorsa, sitemizde yer alan “Yeşil Siyaset Nedir? Yeşil İdeolojik Akımlar Nelerdir?” adlı yazımıza da göz atabilirsiniz.

Abone ol
Bildir
guest
0 Yorum
Satır İçi Geri Bildirimler
Tüm yorumları görüntüle
İlgili İçerikler