1937 yılında yayımlanıp halen okunan ve okuyanların kalplerine dokunabilen kitap, Fareler ve İnsanlar’ı inceleyip kitabın özeti ve beyaz perdeye yansımalarını mercek altına alıyoruz.
Bu yazımızda iki gezgin çiftlik işçisinin Kaliforniya’da yaşadıkları olayları konu alan, sonunun birçok okurda iz bıraktığı Fareler ve İnsanlar’a değineceğiz.
John Steinbeck Kimdir?
27 Şubat 1902’de Kaliforniya’da doğan yazar, eski öğretmen olan annesinin kazandırdığı okuma alışkanlığıyla kitaplarla hep iç içeydi. Küçük yaştan itibaren hep çalışmaya yatkın olan Steinbeck yaşadığı bölgedeki çiftliklerde ve tarlalarda çalıştı.
İşte yazımızın da konusu olan Fareler ve İnsanlar romanının tohumları bu günlerde zihninde filizlendi. Üniversitenin kendine bir şey katmayacağını düşünerek okulu bırakan Steinbeck, birçok yerde çalıştı ve bir gün çalıştığı yerdeki işçinin ölmesi sonucu işi bırakıp tekrar Kaliforniya’ya döndü.
Büyük Buhran döneminde Kaliforniya’da olan yazar yakın arkadaşı ve birçok romanında ona ilham olan filozof, deniz biyoloğu Ed Ricketts ile bu dönemde tanıştı.
1929 yılında ilk romanı Altın Kupa yayımlandı. Bu roman ilgi çekmeyince kısa eserler yazarak yazım hayatına devam etti. Yukarı Mahalle yayımlandığında ise büyük ses getirdi ve kitap 1942’de filme uyarlandı. İşte John Steinbeck için dönüm noktası bu roman oldu. 1936 yılında klasikleşen Bitmeyen Kavga‘yı yazdı. Bu romanı ile gençlik yıllarındaki izlenimleri ile kendini bulan Steinbeck büyük ses getirdi.
1937’de yazımızın da konusu olan Fareler ve İnsanlar‘ı kaleme alarak büyük beğeni topladı. Roman sayısız kez tiyatroya ve Hollywood filmi olarak seyircilerle buluştu.
Yazım hayatına hız kesmeden devam eden Steinbeck Gazap Üzümler‘i ile büyük ses getirdi. 1940 yılında Ulusal Kitap ve Pulitizer ödüllerini kazandı. Kitap, sonraki seksen yılda ise on beş milyondan fazla sattı ve hala Amerika’da her yıl elli bin kişi Gazap Üzümleri’ni satın alıyor.
İkinci dünya savaşı yıllarında Ay Batarken romanını yazdı. Roman filme uyarlandı ve Steinbeck, Norveç tarafından Kral Haakon Özgürlük Haçı’nı aldı.
Bir Savaş Vardı makalesini 1958’de yazdı. Bu makale ikinci dünya savaşında yaşadığı olaylardan oluşmaktadır. 1943 yılında savaş muhabiri olarak Avrupa’nın birçok noktasında bulundu.
Savaşın izleri Steinbeck’te birkaç şarapnel parçası izi ve psikolojik tramvalar olarak yansıdı ve Steinbeck bu zamanları yazarak aştığını açıkladı.
Savaştan sonra 1947’de İnci yayımlandı. Bu yıllarda Sovyetler Birliği’ne yaptığı seyahatinde ona eşlik eden fotoğrafçı Robert Capa ile 1948 yılında Rusya Gezisi adında bir kitap çıkarttılar. Bu yılın sonlarına doğru Steinbeck Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi‘ne seçildi.
1952 yılında Cennetin Doğusu yayımlandı. Steinbeck bu kitabı için, diğer yazdığım tüm kitaplar sanırım bu kitap için bir pratikti, demiştir. Bu dönemde ruh halindeki dalgalanmalar nedeniyle Lenox Hill Hastanesi’nde yattı.
Steinbeck Amerika’yı keşfetmek için yola çıktığında Köpeğim Charly ile Amerika Yollarında adı ile çevirilen kitabı yayımlandı.
1961 yılında Steinbeck, Kavgalarımızın Kışı adlı eserinde Amerika’daki ahlaki yozlaşmayı ve düşüşü anlattı. Bu kitap birçok insanda hayal kırıklığı yaratmıştı çünkü herkes Gazap Üzümleri tadında yeni bir roman bekliyordu. Romana gelen bu eleştiriler ve Nobel ödülünde yaşanılan bazı eleştiriler sonucunda Steinbeck ölümüne 6 yıl kala bir daha kurgu yazmadı.
Amerikan edebiyatının klasikleşen simgesi haline gelen yazara 1964 yılında Başkanlık Özgürlük Madalyası verildi.
1967 yılında Vietnam’a savaş röportajcısı olarak gitti ve 1968 yılında kalp yetmezliğinden öldü. Steinbeck’in birçok öyküsüne ev sahipliği yapan Salinas, Monterey, San Joaquin Vadisi şimdilerde “Steinbeck Ülkesi” olarak anılmaktadır.
Fareler ve İnsanlar Kitap Özeti
Birbirlerinin zıttı gezici işçiler olan George ve Lennie’nin hikayesini konu alan Fareler ve İnsanlar hali hazırda çalıştıkları çiftlikten Lennie’nin çiftlikteki bir kadının elbisesini okşamasının yanlış anlaşılması üzerine çiftlikten kovulmalarıyla başlar.
“İnsanın iyi olmak için akla ihtiyacı yoktur.”
George Milton ufak tefek ama Lennie’ye göre daha zeki bir adamdır. Lennie Small ise ismiyle zıt bir şekilde iri bir adamdır. Cüssesine kıyasla aklı daha az olan Lennie yaptığı çoğu şeyin yanlış olduğunun bile farkında değildir. Bunların başında da kadının elbisesini okşaması gelmektedir. Lennie yaptığı bu şeyi sadece yumuşak şeylere dokunma takıntısı yüzünden yapmaktadır.
George bu duruma çok sinirlense de Lennie’yi vazgeçiremiyordur. Tek çaresi hayalini kurdukları kendilerine ait çiftliklerinde tavşanları bu yaptıklarını yapmazsa Lennie’ye emanet edeceğidir. Lennie buna pek uymasa da hayalleri onu çok etkiliyor ve sevindiriyordur. İşte bu nedenle kovuldukları çiftlikten sonra yeni bir çiftliğe gelirler.
George Lennie’yi burada da aynı hataya düşmemesi için defalarca kez uyarmıştır. Fakat Lennie okşamayı kötü bir niyetle yapmadığını düşünmektedir. Bu çiftlikte de aynı hataya düşen Lennie çiftlik sahibinin oğlu olan Curley’nin karısının saçını okşarken fazla güçlü olduğundan kadını öldürür.
Lennie durumu anladıktan sonra kaçar. Bunu fark eden Curley ise zaten çiftliğe geldiklerinden beri Lennie’den haz etmemektedir ve çiftlikteki diğer çalışanları da toplayarak Lennie’nin peşine düşer. Şöyle bir durum vardır ki Curley’nin topladığı çalışanların arasında George da vardır…
George, içten içe arkadaşının kaçmasını dilese de onun kaçmasına yardımcı olmadığını göstermek için Curley’in yanındadır. Curley’nin Lennie’yi bulduğunda öldüreceği aşikardır. George da bunun farkındadır.
Herkesten önce Lennie’yi bulan George onu saklayamayacağının bilincindedir. Oldukça korkmuş Lennie’yi kurdukları çiftlik hayaliyle sakinleştiren George en sonunda arkasından dayadığı silahla arkadaşı Lennie’yi öldürür.
“Üzülme,” dedi. “Bazen mecbur kalır insan.”
Beyaz Perdede Fareler ve İnsanlar
Fareler ve İnsanlar 1939 ve 1992 yıllarında beyaz perdeye uyarlanmıştır. Filmin 1939 yapımında yönetmen koltuğunda oturan Lewis Milestone 1992’de yerini Gary Sinise’e bırakmıştır. Aynı zamanda Gary Sinise 1992 yapımında filmde George Milton rolünde de yer almaktadır.
Beyaz perdeye uyarlanması haricinde bugün bile tiyatro sahnelerini süsleyen Fareler ve İnsanlar hala birçok okurun içini sızlatan bir hikaye olarak kitaplıklarında yer ediniyor.
Kitaplar hakkındaki içerikler hoşunuza gidiyorsa sitemizde bulunan 2023 Yılında Türkiye’de En Çok Satılan 23 Kitap adlı içeriğimize de göz atabilirsiniz.