Kendisinden sonra yazılan birçok kaçış ve ajan hikayesi ve romanına, filme ve tiyatro oyununa ilham olmuş 39 Basamak kitabına, 39 Basamak hakkındaki eleştirilere, 39 Basamak filmine ayrıntılı olarak yer veriyoruz.
Sadece yazıldığı çağa değil, zamansızlığı ile birçok döneme ışık tutan, kendisinden sonraki birçok esere ilham olan 39 Basamak kitabı hakkında her şey.
İçerik Başlıkları
John Buchan Kimdir?
1875 İskoçya doğumlu olan yazar, 17 yaşında Glasgow Üniversitesi’nden burs kazanıp bu okulda, birçok klasik metinle tanışıp şiirler yazıp yayınladı.
1895’te William Hulme bursuyla Oxford’daki Brasenose Koleji’nde Literae Humaniores ( Klasikler ) okumaya devam etmiş; 1897’de Stanhope makale ödülü ve Newdigate Ödülü kazandı.
Kısa süren hukuk kariyerinin ardından; 1902’de Güney Afrika’ya gitti ve burada Boer Savaşı’ndan sonra ülkenin yeniden inşasına katkıda bulundu. Yazarın, Güney Afrika sevgisi, kurgusunda tekrar eden bir temadır.
39 Basamak Kitap İncelemesi
Yazarın en bilinen eserleri olan 39 Basamak, kitabın ana karakteri olan Richard Hannay, serisinin de ilk kitabıdır. The Guardian’ın En İyi 100 İngiliz Romanı listesinde 42. sırada yer alan eser, birçok kaçış, ajanlık hikayesine de ilham olmuştur.
Kitap, Güney Afrika’da maden mühendisi olarak çalışmasının ardından Londra’ya dönüp küçük bir apartman dairesinde yaşarken gazeteci Franklin Scudder ile tanışan Richard Hannay’ın hikayesini konu alır.
Scudder, Hannay’a Avrupa’ya zarar vermeye yönelik karmaşık bir komployu keşfettiğini ve Yunan başbakanın yaklaşan Londra seyahati ile kendisine suikast düzenlenerek ülkenin savaşa sürüklendiğinin komplosonu anlatır. Richard Hannay, bazı çekincelerine rağmen hikayeden etkilendir ve yabancının dairesinde saklanmasına izin verir.
Birkaç gün sonra Hannay, Scudder’ı kalbine saplanan bir bıçakla öldürülmüş halde bulur. Böylelikle, Scudder’ın hikayesinin ardındaki gerçeği anlar ve bu gerçeğin peşine düşer. Scudder cinayetinin tek şüphelisi Hannay’ı polisin ve Scudder’ın sırlarını paylaşmış olabileceğinden şüphelenen ajanlardan kaçmaya başlar.
Hannay, Scudder’ın not defterinden yola çıkarak; ipuçlarını takip edip bir trene atlar ve İskoçya’ya sığınmayı planlar. Tek planı, İngiliz hükümetine komployu açıklamak için Karolides’in ziyaretinden önceki son anda saklandığı yerden çıkmaktır.
Peki, Scudder’ın defterlerinde bahsi geçen otuz dokuz adımın anlamı nedir?
39 Basamak, birçok kılık değiştirme, kaçış eylemlerini bünyesinde barındıran ve 1915 tarihinde yazılması sebebiyle sonrasında yazılan birçok ajan hikayesine hatta James Bond serisine bile ilham olduğu düşünülen kendi türünün ilk örneklerinden olan bir romandır.
Kitapta Richard Hannay, ülkesinin ulusal çıkarlarını kendi güvenliği önünde tutan sadık ve özverili bir vatansever olarak tasvir edilmiştir.
Kitap I. Dünya Savaşı devam ederken yazılıp yayınlanmıştır. Yazar John Buchan, savaş öncesi, Almanya ile barış ve müzakere politikası izleyen hükümet yetkililerini açık bir şekilde eleştirmektedir.
Richard Hannay, hem vatanseverlik hem de maceraya susamış, oldukça sessiz ama çok kararlı bir karakter olan büyük kurgusal casus kahramanlarından biridir. Buchan’ın romanı, casus türünün bir klasiği ve her casus kitapları hayranları için mutlaka okunması gereken bir klasiktir.
39 Basamak Hakkındaki Eleştiriler
Çağdaş bir roman olan ve birinci dünya savaşı döneminde yazılmasına rağmen çağdaş bir dile sahip olan eser, birçok eleştirinin de odak noktasındadır. Kitap hakkındaki eleştirilerin ortak noktası, Richard Hannay’ın bir karakter olmayıp tipten öteye gidememiş olmasıdır.
Hannay’ın bir kişiliği yoktur ve roman, Hannay’ın kim olduğuna; nereden geldiğine, neden bu şekilde hareket ettiğine odaklanmamaktadır. Ana karakterin, neleri önemsediğini kitaptan anlamayız.
Richard Hannay’ı roman boyunca, yakalanmaktan korkup kaçmasına şahit oluruz. Onu öldürmek ya da hapse atmak isteyen iki farklı grup tarafından kovalanıyor olmasına rağmen; karakterizasyonu oturmamış kahramanın korkusuna, çaresizliğine şahit olmayız.
39 Basamak, birçok eleştiriyi bünyesinde barındırsa da, birçok filme ve tiyatro oyununa ilham olmuştur. Ülkemizde de, en bilinen temsili Tiyatro Pangar tarafında, Mehmet Birkiye rejisi ile, Demet Evgar, Engin Hepileri, Okan Yalabık ve Bülent Şakrak tarafından uzun yıllardır aynı isimle sahnelenmektedir.
39 Basamak Filmi
Hitchcock‘un klasikleşen 1935 yapımı 39 Basamak Filmi, bu romanın çeşitli film uyarlamaları arasında en bilinenidir. Senaryosu Charles Bennett tarafından yazılan filmin Hitchcock’un uluslararası başarıyı yakaladığı ilk film olduğu düşünülmektedir.
Filmin başrollerini Robert Donat ve Madeleine Carroll paylaşmaktadır. Sinema eleştirmenleri, 39 Basamak ile Hitchcock’un yönetmen ustalığının doruğuna eriştiğini ve sonrasında çekeceği filmlerin karakteristik yapısını inşa ettiğini düşünmektedir.
Filminin olay örgüsü, kitabın olay örgüsünden oldukça farklıdır. Kanada’da yaşayan Richard Hannay tatil amacıyla bulunduğu Londra’da bir müzik şovu izlemesinin ardından Annabella Smith adındaki gizli ajanlardan kaçtığını söyleyen bir kadınla tanışır.
Hannay, kadını dairesinde saklamayı kabul eder. Gecenin ilerleyen saatlerinde kendisini büyük bir kaosun içinde bulur. Kadının gizemli bir şekilde öldürülmesi Richard Hannay’ı olayın tek şüphelisi haline getirir. Hannay’ın masumiyetini kanıtlaması için olayı çözmesi gerekir.
“Kendini yalnız ve çaresiz hissetmenin ve tüm dünyanın sana karşı olmasının ne demek olduğunu biliyorum ve bunlar, hiçbir erkeğin veya kadının hissetmemesi gereken şeyler.”
Bu tarz kitap incelemeleri ilginizi çekiyorsa, sitemizde yer alan “Oğuz Atay – Korkuyu Beklerken Kitap İncelemesi” adlı kitap incelememize de göz atabilirsiniz.
