Dharma, Hinduizm, Budizm, Jainizm ve Sihizm dahil olmak üzere Hint yarımadasındaki birçok ruhani felsefede bulunan önemli bir kavramdır. İnsanın var olma yolculuğunda sadece ruhani değil, dünyada toplum için yararlı olması gerektiğini de savunur. Dharma Nedir? Dharma yasası ve 10 kuralını yazımızda derledik.
Dharma Nedir?
Dharma, çeşitli ruhsal kurtuluş biçimlerini anlatan bir inanıştır. Korumak ve desteklemek anlamına gelir. Dharma, Sanskrit dilinde “dhri” kelimesinden türetilmiştir. Hint Geleneklerinde din kelimesinin tam olarak bir anlamı ya da karşılığı yoktur, genellikle bu fikri belirmek için dharma kelimesi kullanılır. Dharma’nın Türkçe tercümesi, din, doğruluk, görev, fazilet, liyakat, dürüstlük, mezhep, adalet, vasıf, iman olarak sayılabilir.
Dharma, bir veya iki cümle ile açıklanabilecek bir kavram değildir. Dharma, Hinduizm’de evreni yöneten ebedi düzen ve kişinin hayatına yön veren ebedi yasadır. Kişinin Dharma’sını yerine getirmesi hayattaki amacından çok daha fazlasıdır. Kişinin acıyı, doğumu ve ölümü aşmasıdır. Dharma hayatta yapmak için yola çıktığın şeydir, bir nevi amaçtır. Dharma’nın amacı yalnızca ruhun yüce gerçeklikle birliğine ulaşmak değildir, aynı zamanda hem dünyevi sevinçleri hem de yüce mutluluğu güvence altına almayı amaçlayan bir davranış kuralları önerir.
En basit haliyle Dharma, dünyevi olan veya olmayan yüksek mutluluğu bulmakla ilgilidir.
Dharma, kişinin ömür boyu süren görevidir. Dharma’ya giden yol Karma’dan geçer denebilir. Çünkü karma kişinin görevi tamamlaması için atması gereken adımlar olarak görülür. Dolayısıyla Karma, Dharma’da yapılan hata ve yanlışlardan oluşur. Dharma’ya giden yolda yaptığın kötülükler veya iyilikler sana karma yolu ile geri döner. Bu yoldaki karman da senin Dharma’ya ulaşmanı kolaylaştırır veya zorlaştırır.
Hinduizm, Dharma’yı, uyulması insanların memnun ve mutlu olmasını ve kendini aşağılanma ve ıstıraptan kurtarmasını sağlayan doğal evrensel yasalar olarak tanımlar. Dharma, kişinin yaşamına rehberlik eden manevi disiplinle birleştirilmiş ahlaki yasadır. Hindular, Dharma’yı yaşamın temeli olarak görürler. Dharma, onsuz hiçbir şeyin var olamayacağı varlık yasasıdır.
Dharma’nın 3 Temel Prensibi
1. Dharma’nın Birinci Prensibi
Dharma’nın ilk prensibi, “Ben Kimim?” sorusundan yola çıkar. İnsanın spiritüel yani ruhani bir varlık olduğu kanısı ile harekete geçer. Bizlerin dünyaya gerçek benlik ve kimliğimizi aramak amacıyla geldiğimizi savunur. Bu prensip için dünyada fiziksel olarak var olmamız bunun gerçekliğini kanıtlamaz. İnsanın bu dünyada ruhani bir varlık olarak yaşam sürdüğünü belirtir.
2. Dharma’nın İkinci Prensibi
Bu prensip, bireyin eşsiz olduğu üzerinde durur. Herkesin kendine ait eşsiz yeteneklere sahip olduğunu ve bunları ortaya çıkarmak için uygulayacakları yöntemlerin birbirinden farklı olduğunu belirtir. Birey eşsiz yeteneklerini ve gücünü bulup, ortaya çıkardığında kendilerine ve çevrelerine karşı farkındalıkları artacaktır.
3. Dharma’nın Üçüncü Prensibi
Üçüncü prensip, sadece insanın kendine değil bütün insanlığa faydalı olmasından bahseder. İkinci prensipte bahsedilen eşsiz yeteneğinizi keşfettiğinizde ve onu sadece kendiniz için değil toplum yararına kullandığınızda Dharma yasasını uygulamış olacaksınız. Bu prensip, “Nasıl Faydalı Olabilirim?“, ” Benim Toplumdaki Yararım Ne?” gibi sorulardan yola çıkar.
Dharma’nın 10 Yasası
Bilge Manu, Dharma’nın kolay bir şekilde gözetilebilmesi için on yasa belirlemiştir.
1. Sabır (Dhriti)
Kendi iç huzurunuzda güvende kalmak.
2. Bağışlama (Kshama)
Size mutlaka hizmet etmeyen şeyleri bırakmak.
3. Dindarlık veya özdenetim (Dama)
En iyi şeylerin bekleyenlere geldiğini bilmek.
4. Dürüstlük (Asteya)
Bu gerçekten daha çok hırsızlık yapmamakla ilgili; sana ait olmayanı alma.
5. Kutsallık (Shauch)
Akılda, bedende ve ruhta temizlik.
6. Duyuların kontrolü (İndraiya-nigrah)
Meditasyon ve yaşam gücü kontrolü.
7. Sebep (Dhi)
Hayatınıza sakin bir mantıkla rehberlik etmek büyük başarıya götürür.
8. Bilgi veya öğrenme (Vidya)
Değer sunma yeteneğinize önemli ölçüde katkıda bulunan beceriler kazanmak, çok yönlü başarıya doğru büyük bir adımdır.
9. Doğruluk (Satya)
Doğruluğun siz ve başkaları için en yüksek sonucu getirdiğini fark etmek.
10. Öfkenin olmaması (Krodha)
Öfke, hayatlarımızı olumlu ve güçlü bir şekilde sürdürme yeteneğimizi zehirler.
Bunlar, doğru yolu bulmanıza ve hayatınızı gerçekten tatmin edici bir şeye dönüştürmenize yardımcı olacak yönergelerdir.
Özetle Dharma;
Dharma, aslında mutlu ve tatmin edici bir hayat yaşamanın yolunu açıklar. Hayvanlar sadece içgüdülerini takip eder, ortam ve koşullar uygunsa gelişirler. Aynı şekilde ilkel kabileler de böyle yaşarlardı. Yani çevre onları destekliyorsa mutlu olurlardı. Bunun nedeni de çevreye bağlı olmalarıydı. Modern insanlar, kendini mutlu hissetmek için pek çok koşulu karmaşık hale getirdi. Kendini doğadan tamamen ayırdı, ihtiyaçlarını karşılamak için başkalarına bağımlı olarak yaşamaya başladı. Dharma içsel huzuru, başarıyı ve mutluluğu başkalarında değil kendinde aramanı söyler.
Mutlu olmak için önce kendinize yönelmelisiniz, bunu yaparken çevrenize de faydalı olmalısınız ki karmanız bu yolda size yardımcı olsun.
Bu yazımızda Dharma’yı açıkladık. Eğer ilginizi çektiyse “Hegelcilik: Hegel Felsefesi Nedir?” başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
