Çeşitli uygulamalar ile fotoğrafları istediğimiz gibi değiştirebiliyor, onları aslında olduklarından daha farklı hallere dönüştürebiliyoruz. Peki bu değişiklikleri video üzerine uygulamak mümkün mü? Kişileri, aslında hiç söylemedikleri sözlerle ya da yapmadıkları hareketler ile bir videonun içerisine dahil edebilir miyiz? Günümüz yapay zeka teknolojisi ile bu durum mümkün hale geldi.
Sosyal medyada gezinirken bir habere denk geldiğimizi düşünelim. Haberin içeriğinde ise bir video var. İçerikte yer alan video haberin doğruluğunu kanıtlar nitelikte. Yine de haberin doğru olup olmadığını sorgular mıyız? Sonuçta içerikte haberin doğruluğunu kanıtlayan bir video yer alıyor değil mi? Bu durumda akıllara Deepfake teknolojisi gelmeli. Deepfake teknolojisi sayesinde video içerisinde kişilere istediğimiz sözleri söyletebiliyor, istediğimiz eylemleri yaptırabiliyoruz. Peki bu teknoloji tam olarak nedir? Deepfake teknolojisi nasıl kullanılır? Biz internet kullanıcılarına verebileceği zararlar nelerdir?
İçerik Başlıkları
Deepfake Nedir?
Derin öğrenme anlamına gelen ‘Deep Learning’ kelimesi ile sahte anlamına gelen ‘fake’ kelimesinden türetilmiş olan deepfake, yapay zeka teknolojisinin ürünüdür. Bilgisayar grafik programları ile makine öğrenmesinin bir araya getirilmesiyle ortaya çıkan bu teknoloji ile istediğimiz fotoğrafları canlandırabilir ya da istediğimiz kişi ile bir video içerisinde yer alabiliriz.
Deepfake Nasıl Ortaya Çıktı?
Amerikan sosyal medyası olan Reddit üzerinde 2017 yılında anonim bir kullanıcının paylaştığı yetişkin videolarında ünlüler yer alıyordu. Fakat bu videonun, içerisinde yer aldığı ünlüler ile hiçbir ilgisi yoktu. Tamamen deepfake teknolojisi ile ortaya çıkmış olan video platform üzerinde çok ses getirdi ve kullanıcıların ilgisini çekti. İlerleyen zamanlarda başta siyaset yapan insanlar olmak üzere şarkıcılar, Hollywood oyuncuları gibi bir çok kişinin içerisinde yer aldığı deepfake videoları eğlence konusunu olmuştur.
Deepfake teknolojisinin kişilerin insani haklarına verdiği zararlara ve özel hayatın gizliliğini nasıl ihlal ettiğine yazımızın devamında değineceğiz.
Deepfake Teknolojisi Kullanım Türleri
Deepfake teknolojisinin 3 tür kullanımı vardır: Yüz değiştirme, ifade değiştirme ve yüz yaratımı.
Yüz değiştirme durumunda video içerisinde yer alması istenen kişinin yüksek kaliteli yüz fotoğrafı, yerleştirilmek istenen yere, yapay zeka sistemiyle yerleştirilir.
İfade değiştirme durumunda video üzerine eklenen kişinin mimikleri, asıl videodaki kişinin mimiklerine dönüştürülür.
Yüz yaratımı durumunda ise yapay zekanın, üretken ve ayrıştırıcı adı verilen sinir ağlarının birbiri ile mücadele etme durumu ile ortaya çıkar. Üretken ağ yüz oluştururken, ayrıştırıcı ağ ise yüzün gerçekliği sorgular. Eğer üretken ağ, ayrıştırıcı ağı kandırabilirse ayrıştırıcı derin öğrenmeye geçer. Aksi halde üretken ağ, ayrıştırıcı ağın ayırt edemeyeceği duruma kadar yüz yaratmaya devam eder.
Deepfake Teknolojisi İle Nasıl İçerik Oluşturulur?
Çeşitli uygulamalar ile deepfake teknolojisi ile video hazırlamak oldukça kolay hale geldi. Bu uygulamalar ile hem telefon hem de web sitesi üzerinden hızlı ve kolay bir şekilde videolar hazırlanabilir. Gerçekte videoda yer almayan kişileri yerleştirmek için sadece uygulamalar yeterli olmuyor. Bu videoyu oluşturmak isteyen kişinin el ile gerçekleştirmesi gereken işlemler de mevcut. Yapay zekanın yerleştirdiği yüzü kırpmak, sahte olduğunu belli eden detayları işlemek kullanıcının görevi.
Deepfake Teknolojisi Neden Tehlikeli?
Synthhesia şirketinin kurucularından olan Victor Riparbelli, bu teknolojiyi içerik üretiminin geleceği olarak nitelendirsede deepfake teknolojisinin, doğru amaçlara hizmet etmediği takdirde kişilerin ve kurumların haklarını ihlal edebileceği ve isimlerine zarar getirebileceği kaçınılmaz bir gerçek. Ayrıca gerçekliği olmayan haberlerin içeriğine koyulan deepfake teknolojisi ile üretilmiş sahte videolar ile okuyucunun yanlış yönlendirilmesi mümkün. Askeri darbe ile karşı karşıya kalan Mynmar ülkesinin başbakanının sahte itiraf videosu, ünlülerin yetişkin videolarına dahil edilmesi gibi olaylar bu durumlara örnek olarak gösterilebilir.
Bir Videonun Deepfake Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Bir videonun deepfake teknolojisi ile oluşturulup oluşturulmadığını anlamak çok da kolay değil. Fakat araştırmacılar, günümüzün gelişen teknolojisi ile birlikte araştırmalarına devam ediyorlar.
Buffalo Üniversitesi araştırmacılarının Exposing Gan- Generated Faces Using Inconsistent Corneal Specular Highlights başlığı ile yayınladıkları araştırmada videoların gerçekliğini anlama yolunda geldikleri noktayı anlatıyor. Araştırmanın temelinde çok iyi bir yansıtıcı olan kornea yer alıyor. Kornea’nın video içerisinde ışığı nasıl yansıttığına bakılarak videonun gerçek olup olmadığı hakkında %94 doğru sonuç sağlanabiliniyor.
Ayrıca Bitcoin madenciliği nedir? A’dan Z’ye Bitcoin yazımızda anlattığımız Blockchain yapıları da bir videonun gerçekliğini anlamamızda yardımcı olabilir. Bununla ilgili Blockhain uzmanı Kevin Gannon şunları söylemiştir:
Deepfake söz konusu olduğunda, blockchain gibi gelişen teknolojiler bazı güvenlik, onay ve doğrulama seviyeleri sağlamak için ön plana çıkabiliyor. Blockchain tipik olarak bakıldığında bir görünürlük ve şeffaflık oyunu, gerekli şey gerekli anda yapıldığında ‘kim’ ve ‘ne zaman’ kısmı görünür hâle gelebilir. Dijital kimliği olan bir kullanıcı bir şey yapmak istediğinde, mesela fon tarzı bir şeye erişim izni istediğinde önce kimliğini kanıtlaması istenebilir. Başka bir açıdan, videonun gerçekliği, ses dosyaları, belirli dosyaların karmalarının orijinallerle karşılaştırılabileceği bir blockchain uygulaması ile kanıtlanabilir.
İzleyicilerin ise bir videonun gerçek olup olmadığını anlaması adına dikkat edebileceği bazı noktalar var. Bu noktalar şunlardır:
- Kareden kareye değişen ışık açıları
- Ten renginde oluşan kaymalar
- Göz kırpma hareketinde gariplik ya da hiç göz kırpılmaması
- Dudak hareketi ile konuşma arasındaki uyuşmazlık
Deepfake teknolojisi yapay zekanın bir ürünüdür. Tehlikeleri büyük olan bu teknolojiyi kullanan insanlar halkı seçim gibi önemli olaylarda dahi manipüle edebilir, insanları ya da kurumları, istenmeyen videolar içerisine dahil edip, onların kişisel haklarını yok sayabilir. Etkisi ve tehlikesi bu kadar büyük olan deepfake teknolojisinin bize yarar sağlayabilecek noktalarda kullanmak biz insanların görevi. Bu sebeple bu teknolojinin ne olduğunu, bu teknolojinin ürünlerini nasıl farkedebileceğimizi bilmek çok önemli.
İlginizi çekebilir: Yapay Zeka Sonumuz Mu Olacak? Yapay Zeka Nedir?
