Birçok gezegeni ısıtan ve dünyamızın var olmasını sağlayan güneşin yapayını hiç aklınıza getirmiş miydiniz? Güneş’in çekirdeğinde yer alan nükleer füzyonun 5 ile 10 kat sıcaklığı ile elde edilen bu yapay güneşin, dünyamızdaki enerji problemini çözebileceğini inanmak zor olsa da kısmen gerçekleşiyor oluşuna şimdiden şahit olduk bile. Şimdi size bu yapay güneş aslında ne ondan bahsedeceğim.
Yapay Güneş Nedir?
Kısaca Nükleer Füzyon halk diliyle yapay güneş. Nükleer füzyon, Deuterium ve Tritium birleşip Helyum ve Nötrona dönüşmesi bununla beraber enerjinin açığa çıkması olarak bilinir. Kısaca ışık olarak gördüğümüz, ısı olarak hissettiğimiz ve güneşin çekirdek kısmında bulunan füzyondur. Füzyon olmadan dünya da yaşam olmazdı. Füzyon yıldızlara güç veren ve doğadaki en büyük enerjidir. Güneş Her saniye 600 milyon Hidrojeni Helyuma dönüştürerek ciddi bir enerji kaynağı ortaya çıkarmaktadır.
Füzyon reaktörleri Nükleer reaktörler gibi büyük bir risk içermemektedir. Nükleer reaktörlerde çeşitli tehlikeler, radyoaktif atıklar, çevre kirliliği gibi konular geliyor fakat füzyon reaktörleri bu bakımdan bir tehlike arz etmiyor. Füzyon Reaktörler aşırı sıcaklık ve basınç sonucu bir şeyler ters giderse otomatik olarak çalışması durur. Ve ortaya çevre kirliliği veya radyoaktif atıkların çıkmasını engeller zaten bu tarz bir çevre kirliliği veya atık yapması söz konusu değildir. Aslında ülkelerin dikkatini çekmesinin bir diğer sebebi de budur. Füzyon Reaktörleri çevreye zarar vermediği gibi oluşumu sonrasında bize verdiği enerji ile daha temiz, sürdürebilir bir çevre fırsatı sunuyor. Üstelik uzun ömürlü olup enerji sorunun yok olmasını sağlamaktadır.
Bu projenin dikkat çekmesinin en önemli sebebi ise bildiğimiz gibi Dünyamız ciddi bir küresel ısınma sorunu ve enerji problemi yaşamaktadır. Enerji elde ederken kaynakları bilinçsiz kullanımı ve pahalı olması, atıkların çok olması ciddi bir sorundur. Dünyanın neredeyse yok olmasını bile sağlayacaktır. İşte Çin öncülüğünde gerçekleşen bu deney yukarıda bahsetmiş olduğum ve dünyanın sonunu getiren bu bilinçsiz ve maliyetli tüketim sorunu çözerek yapay güneşi elde etti.
Kısaca Güneşin içindeki nükleer füzyonu Dünya da deneyler sayesinde yapıldığından bahsediyorum. Bu demek oluyor ki atomların birleşimi ile bir enerji açığa çıkmasından söz ediyoruz. Bu enerji ve atom birleşmesi sandığımız kadar kolay veya gerçekleşmesi neredeyse imkansız bir deney. Çin EAST deneyi ile tam olarak 1950’lerden beri düzenli çalışmalar ile denenmiş ve 2010’lu yıllardan beri inşa edilmeye çalışan bu süreçte önemli adımlar atarak istenilen sonuca en yakın deneyi gerçekleştirmiş oldu. EAST deneyi(expriment-advanced-superconductinp-tokamak) Tokamak adı verilen bir deney makinesi içinde gerçekleşmektedir. Atomların füzyonu bu makine sayesinde gerçekleşmiştir.
Bu deney makinesine 900 milyon dolar civarı yatırım yapıldığı söylenmektedir. Aşırı sıcaklıkla beraber hidrojen izotopları plazmalara dönüşüyor ve enerji açığa çıkıyor. Bu sıcaklık güneşin içindeki magmanın sıcaklığından neredeyse 10 katı fazla olması demektir. İşte bu akıl almaz ve olması neredeyse imkansız deney başarıya ulaştı ve Çin;
Mayıs 2021’ de 120 milyon derece ile 101 saniye çalıştırırken.
Aralık 2021’ de 70 milyon derece ile 1056 yani tam 17 dakika çalıştırmıştır.
Güneşin kendi sıcaklığı ise 15 milyon derece iken; Güneşin yüzey sıcaklığı 6 bin derecedir.
Çin’in yapmış olduğu bu akıl almaz proje ciddi yatırımlar sonucu gerçekleşmiştir. Tabi ki bu deney tek bir ülke ile gerçekleşmesi mümkün olduğunu söyleyemeyiz. Deney Çin’de yapılmış ve Öncüleri Çin ve ABD olsa da asıl projenin kapsamı İTER PROJESİ (Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör – International Thermonuclear Experimental Reactor ) olarak bilinir. Bu proje uluslararası bir projedir. İTER PROJESİ kapsamına dahil olan ve destek sağlayan ülkeler ise;
- Çin
- ABD
- Rusya
- Güney Kore
- İngiltere
- Hindistan
- Japonya
- Avrupa Birliği
İTER’in 2025’deki yeni hedefi ise 150 milyon derece ile yani çekirdekten 10 kat daha sıcak bir derece ile daha uzun çalışmasını sağlayabilmektir. Bu projeye katkı sağlamak ülkeler için ciddi bir önem taşımaktadır. Çünkü enerji gücünü elde tutup kontrol eden güç dünyayı da kontrol altında tutabilir. Enerji var olmadan dünya yok olur. Ve karşı karşıya olduğumuz bu enerji sorunu gelecek günlerde bizim sonumuzu getirecekken şimdiden sorunların habercisi olmaya başladığını görmekteyiz.
Yapay Bir Güneşe Neden İhtiyaç Duyarız?
Bu enerji sayesinde daha kolay enerji ulaşımı sağlanacak ve bu projeye katkı yapan elinde bu enerji gücünü tutan tüm ülkeler bu sorundan en az şekilde sıyrılarak rahat edecekleri bir gerçektir. Çünkü bu proje de yer alan tüm ülkeler sonuçlarından ve yararlarından %100 faydalanabilecekler. Ciddi bir gücü de elinde tutarak standartlarını yani yaşam kalitelerini arttırabilecekler. Bu tarz projeler uzun vadeli, riskli ama geleceğe yönelik ciddi bir o kadar da hayat kurtarıcı projelerdir.
Öncelikle farkındalık kazanılıp sonrasında akıllıca yapılan her bir doğru hamle biz ve gelecek nesiller için daha temiz yaşanılabilir ve daha akıllı bir gelecek oluşumunu sağlar. Bununla da kalmaz gelecekteki bu nimetlerden faydalanmak için önemli bir fırsat olduğunu da söyleyebiliriz. Bazı Projelerin gerçekleşmesi ciddi zamanlar alabilir veya sonuçları beklediğimiz gibi olmayabilir fakat bu bahsedilen proje riskli olmasından ayrı ileriye dönük çok önemli bir yatırımdır. Şimdi bile bu projenin imkansız olmadığını yapılan bu deneyler sonucu görmüş oluyoruz.
Yaşam hiç durmadan devam ediyor biz ise kocaman evrenin içindeki kum tanesi kadar ufak bir yerde yaşantımızı devam ettiriyoruz. Dünyada ise değişim dönüşüm ve hızla gelişmekte olan harika bir teknoloji içerisinde… Ülkeler bu teknolojiye ve yeniliklerin farkında olmakla beraber bu sürecin için de kendilerine bir yer bulup bu değişime ayak uydurmaya başarıyor. Değişim ve yenilik bazen korkutsa bile bu değişimin bir parçasıyız ve risk alarak bunun bir parçası olmayı başarmamız gerektiğini düşünüyorum. Değişim ve yeniliklerin içinde yer edinemezsek bu süreçte kaybolur ve çağın çok gerisinde kalmış olacağız. Ülkelerin çoğu bunun farkında olduğu gibi bunu da harika bir sistem ile yönetebiliyorlar. Özellikle Çin son zamanlarda bu konuda inanılmaz bir ilerleme kaydetmektedir.
Dünyamızdaki ele geçiren Küresel Isınma hakkında daha detaylı bilgi almak istiyorsanız yine sitemizde yer alan “Ekosistemimizin En Büyük Tehdidi: Küresel Isınma” adlı yazımıza göz atabilirsiniz.
