Zihin sarayı tekniği nedir? Zihin sarayımızı nasıl yaratırız? Hepimiz çoğu zaman bir şeyleri aklımızda tutmak zorunda kalırız. Bu bir ders olabilir, bir dil öğrenimi olabilir, kod yazıyor olabilirsiniz aklınıza ne gelirse ezberlemeye çalışırız. Ama ezberlediğimiz bunca şey pırrr diye uçar gider kafamızdan. Çünkü yeterince iyi yapamadığımızdan bilgiler yalnızca kısa süreli belleğimizde yer alır ve işimizin bittiğini düşününce toz bulutu gibi dağılır. İşte zihin sarayı tekniği de bu süreyi uzatmayı ve daha fazla şeyi aklımızda tutmaya olanak sağlayan bir metottur.

Zihin Sarayı Tekniği Nedir?

Sherlock Holmes izleyeniniz vardır elbet. İzlemeyenler de bu yazıdan sonra belki izlemek ister. Çünkü olayların çözümünde karakterimiz bu yola sık sık başvurur. Gerçek hayatta ise hafıza şampiyonları vardır. Bu kişiler çok uzun sayı dizilerini, iskambil destelerini akılda tutabiliyor. Hatta bu yöntemle kitapları bile ezberleyebiliyorlar.

Yöntem antik çağlarda Method of Loci olarak bilinir. Günümüzde buna “yer/mekan metodu” diyebiliriz fakat hafıza ya da zihin sarayı söylemi de tercih ediliyor.

Zihin Sarayı yöntemi ile insanlar pi sayısının çok uzun basamaklarını, bir kitabı, uzun sayı ve kelime dizilerini aklında tutabilir. Bu onların daha akıllı ve zeki olmasından değil hafızalarını geliştirmiş olmalarından kaynaklanır. Hafıza teknikleri ile beynin bölgeleri arası nöron bağlantıları zenginleşir. Duyularımız ve hikayeler birleşerek öğrenme çok daha uzun soluklu devam eder. Ve eğer anlatan bizsek beyin hikayelere daha çok dikkat eder. Bu yüzden zihin sarayı tekniği ile anlatıcı biz olmuş oluyoruz. Bildiğimiz bir mekana imgeler yerleştirerek öğrenmeyi kalıcı hale getiriyoruz.

Fakat unutmamalıyız ki beynimiz hatırlama konusunda aslında çok esnek bir yapıdadır. Birçok insan eski anılarını yüzde yüz doğru hatırlamayabilir. Anıların bazı kısımlarını unuturuz ve bu boşluklar yeni şeylerle dolar. Bu yüzden aslında beynimiz tam olarak güvenilir değildir. Kendilik algısı yaratmak için geçmiş ve gelecek anılar birbirine bağlanır.

Son yıllarda beyin üzerinde yapılan fMRI çalışmaları hatırlama ve hayal etme eylemlerinin beynin aynı bölgelerini harekete geçirdiklerini gözlemlemiştir. Bu da bize zihin sarayı tekniğinin işe yarayabileceğine dair bilimsel kanıt sunmuş oluyor. Şimdi gelin bu yönteme giriş yapmadan önce uzun süreli belleği inceleyelim.

Uzun süreli bellek açık bellek ve örtük bellek olmak üzere ikiye ayrılır:

1-Açık Bellek

Açık belleğimiz ihtiyacımız olan bilgiyi bilinçli bir şekilde çağırabildiğimiz uzun süreli bellek kısmıdır. Semantik ve Epizodik olarak iki alt başlığa ayrılır.

1.1- Semantik (Anlamsal) Bellek

Coğrafya, tarih, genel kültür hakkındaki bilgilerimiz bu bellekte depo edilir. Örneğin İstanbul’un Fethi’nin 29 Mayıs 1453’te gerçekleşmiş olması, Ege bölgesinde dağların denize dik uzanması, ilk Türk kadın pilotumuzun Sabiha Gökçen olduğunu bilmemiz, Pisa Kulesi’nin İtalya’da olduğunu söyleyebilmemiz gibi. Bu bilgilere ihtiyacımız olduğunda semantik bellekten ortaya çıkarlar.  Öğrendiğimiz kurallar, çözüm yolları ve kavramlar gibi veriler de burada tutulur.

1.2- Epizodik (Anısal) Bellek

Bu bellek türünde anılarımıza  ait özellikler yer alır.  Örneğin 10. yaş gününüz. Bir parti verildi ve oraya bir palyaço geldi. Çocuklardan biri eğlenirken kayıp kolunu kırdı ve diğer çocuklarla birlikte siz buna çok üzüldünüz gibi. Bu tür bilgiler epizodik belleğimizde yer alır. Anının nerede, ne zaman, kimlerle gerçekleştiği, sonucunda ne olduğu belleğimiz buraya kaydeder.

2- Örtük Bellek

Zihnimizde yer alan ancak hatırlamak zorunda olmadığımız, eylemi gerçekleştiren otomatik bilgilerin tutulduğu yerdir. Örneğin bisiklet sürmek, ayakkabı bağlamak bunu en genel örneğidir. Sürekli ayakkabımı nasıl bağlarım diye düşünmeyiz otomatik gerçekleşmeye başlar. Bir parfümün kokusu ya da bir yemeğin tadı sizi eski anılarınıza götürür. Bunlar zihinde saklıdır ama bu tür tetikleyicilerle ortaya çıkmıştır. Pavlov gibi yapılan koşullanmalar da buna örnek olabilir. Köpek nasıl zil sesi duyduğunda yemek aklına geliyor ve salya salgılıyorsa bu da aynı şekilde işliyor.

Zihin Sarayı Tekniği Nasıl Uygulanır?

1)Şimdi öncelikle bize bir ortam yani mekan lazım. Bu tamamen kurgusal da olabilir tanıdığınız bir yer de. Başlangıç olarak her gün aşina olduğumuz ortamı kullanmak daha kolayımıza gelecektir.

2) İkinci aşamamız bir rota oluşturmak. Örneğin önce evinizin planını kullanabilirsiniz. Odanızdan çıkar mutfağa uğrar ordan salona ve banyoya doğru basit bir yol çizdik bile. Ya da mahallelerimizi ele alalım. Evden çıktınız yakınlarınızdaki bir markete uğrayıp oradan otobüs durağına geçtiniz. Otobüse binip parka gittiniz orda biraz zaman geçirdikten sonra yürüyerek bir köprüden geçtiniz. Evinizin yakınlarındaki göle geldiniz ve son olarak oradan tekrar evinize döndünüz. İşte bu kadar kolay.

3) Mekanımızı ve güzergâhımızı oluşturduktan sonra sıra bize verilen kelimelerde. Bu kelimeleri zihnimizde oluşturduğumuz yolculuk rotamızdaki spesifik nesneler, kişiler ya da belirlediğimiz şey her ne ise onunla ilişkilendiriyoruz ve hafızamıza yerleştiriyoruz.

İşte bütün mesele bundan ibaret. Beynimiz duygu, mekan ve hikaye üçlemesini kullanarak bilgiyi/anıyı daha kalıcı hale getirebiliyor. Çok basit bir sistem fakat ne kadar çok tekrar yapar ve zihin sarayımızı ziyaret edersek o bilgiler de o kadar taze kalır. Şimdi size 10 adet rastgele kelime listesi oluşturdum. Bu örnek üzerinden zihin sarayı tekniğini biraz pekiştirmiş olacağız.

Kelimelerimiz şöyle olsun:

• seçkin
• hız
• vurmak
• danışan
• meşe
• altın
• şok
• çiftlik
• pazarlık etmek
• vali

Şimdi bu kelimeler ile bir hikaye yazacağız :

Evden çıktım ve yine o havalı tavırlar takınan kendini seçkin sınıfa ait zanneden komşumla karşılaştım.

Kısa bir merhabalaşmadan sonra otobüs durağına yaklaştım. Otobüs o kadar hızlı geliyordu ki neredeyse yaşlı kadına vuracaktı.

Bütün bu olaylardan sonra kendimi otobüsten içeri attım.  Yoldayken bir telefon geldi, arayan finans danışmanımdı.

Bana Odunpazarı evlerinin oradaki meşenin altında beklediğini söyledi.

Birlikte Espark’a yol almaya başlarken güneş tepemizde altın gibi ışıldıyordu.

Tren istasyonuna yaklaştığımızda gördüğüm kalabalık ile şok oldum.

Karınca çiftliği misali kalabalığın arasından sıyrılıp kahve dükkanına attık kendimizi.

Kahvemi yudumlarken danışmanım şirketle pazarlık işini hallettiğini söyledi

Alınan iyi haber sonrası valilik binasında valiyle görüşmek üzere yola koyulduk.

Siz de aklınızda buna benzer bir harita oluşturup kelimeleri  yerleştirerek kısa sürede ezberleyebilirsiniz. Bunun için uzun zaman pratik yapmalısınız. Zihin sarayı tekniğini size örnekle  açıklamak istedim ancak  betimsel olarak kafanızda daha rahat kalabileceğini düşündüğümden  Mind Explained kısa belgesel serisinde  “Mind” bölümünü izlemenizi tavsiye ederim. Çok uzun değil yemeğinizi yerken video arıyorsanız bile izleyebilirsiniz. Yaklaşık 20 dakika sürüyor ve size birçok yeni şey de katacağına inanıyorum.