Teknoloji hayatımızın her yerinde. Evimizde, okulumuzda, işimizde bu kavram ile iç içeyiz. Günümüzde hızla gelişen teknolojiye çok kolay ayak uyduruyor ve hayatımızda yer açıyoruz. Bu gelişmelerden en önemlisi ise şüphesiz yapay zekalar. Yapay zekalar sayesinde insan gücü ile zaman alacak işleri bir makineye dakikalar hatta saniyeler içerisinde yaptırmak mümkün hale geldi. Peki yapay zekalar gelecekte insanlık için tehlike olabilir mi? İş başvurularında kullanılması planlanan, gazetelerde köşe yazıları yazdırılan yapay zekalar bizim için birer tehdit unsuru mu? Yoksa bunlar sadece komplo teorilerini seven kişilerin ortaya attığı iddialar mı? Bu yazımızda bu soruların cevabını arayacağız.
İçerik Başlıkları
Yapay Zeka Nedir?
Yapay zeka, bilgisayarların ya da bilgisayara bağlı robotların zeki varlıklar gibi davranmasına, insanların yapabileceği işleri yapmasına ve problemlere çözüm üretmesine olanak sağlayan teknolojinin adıdır. Alan Mathison Turing’in “Makineler düşünebilir mi?” sorusu ile ortaya çıkan ‘makine zekası’ tartışması, günümüzde akıl almaz noktaya gelen bu teknolojinin doğuş noktası olarak gösterilir.
Yapay Zeka Türleri
Salt Tepkisel Yapay Zeka
Yapay zekaların en basit halidir. Salt tepkisel yapay zekalar, çevresini ve durumları gözlemler ve gözlemlerine göre tepki verirler. Bellekleri yoktur, anı oluşturamazlar. Sadece tek bir alanda uzmanlaşırlar. IBM’in satrançta Kasparov’u yenen bilgisayarı Deep Blue, salt tepkisel yapay zeka örneğidir.
Limitli Hafıza
Bu türdeki yapay zekalar sahip oldukları bellekler sayesinde karar verebilir ve anı depolayabilirler. Ne kadar çok bilgi edinirlerse, eylemler karşısında o kadar doğru kararlar alabilirler. Örnek olarak otonom araçlar, kişisel asistanlar verilebilir.
Zihin Teorisi
Üzerinde çalışılan yapay zeka türüdür. Zihin teorisi yapay zekalar, insanların mimik, jest ve ses tonundan nasıl hissettiğini, ne düşündüğünü anlayabilir ve sosyal etkileşim kurabilirler. Bu türe örnek olarak Robot filmindeki Sonny verilebilir.
Öz farkındalığı olan
Farkındalığa sahip yapay zekalar, insanların hislerini, düşüncelerini anlamasının ve anı biriktirebilmesinin yanı sıra kendi benliğinin farkında, zeki ve bilinçli makinelerdir. Makinelerin gelecek jenerasyonu olarak tanımlanırlar. Humans dizisindeki sentetikler bu tür yapay zekalara örnektir.
Yapay Zekanın Faydaları Nelerdir?
Yapay zekanın ortaya çıkışındaki esas amaç insan hayatını kolaylaştırmaktır. Günlük hayatımızda bir çok fayda sağlarlar. Bu faydalardan birkaçı şöyle:
1-) Sağlık Alanı
Sağlık sektörü yapay zekaların önemini gördüğümüz en önemli alanlardan biri. Hasta takibinin yapılmasında, ilaçların yan etkisinin anlaşılmasında, ameliyatların simüle edilmesinde ve bunlar gibi daha bir çok yerde yapay zekalardan yararlanılır.
2-) Eğitim Alanı
Her bireyin öğrenme şekli ve ilgi duyduğu alanlar farklıdır. Öğrenciye ait bir bilgisayar ile, o öğrencinin nasıl öğrendiği, hangi konularda zorlandığı, ilgilendiği alanların neler olduğu hakkında bilgi verebilir. Kişiye özel öğrenme programı çıkartılabilir.
3-) Günlük Uygulamalar
Navigasyon, kişisel asistan, bankacılık gibi uygulamalar ile hayatımızı kolaylaştırmak ve güvenliği sağlamak amaçlanmıştır. Bunların dışında sosyal medya algoritmaları da bizim ilgi duyduğumuz sayfaları ve kişileri anlayan ve bunları karşımıza çıkaran yapay zekalardır.
4-) Sürekli Çalışma
Yapay zekaların bir diğer avantajı ise yorulmak, ara vermek gibi kavramları olmamasıdır. Bu makineler durmadan, dikkatleri dağılmadan, sürekli olarak çalışabilir.
Yapay zekaların ne olduğunu, nasıl ortaya çıktığını, çeşitlerini ve faydalarını öğrendik. Bize bu kadar fayda sağlayan ve temel amacı hayatımızı kolaylaştırmak olan bu makinelerin, insanlık için bir tehdit olabileceği düşüncesi nereden geliyor?
“Yapay zeka, kendisini geliştirmeyi sürdürebilir ve hatta kendisini yeniden biçimlendirebilir. Son derece yavaş bir biyolojik evrimle sınırlı olan insanlar, bu tür bir güçle yarışamaz”
Bu cümleler Albert Einstein’dan sonra gelmiş geçmiş en parlak teorik fizikçi olarak kabul edilen Stephen Hawking’in cümleleri.
Elon Musk ise yapay zeka hakkında şunları söylemiştir:
“Yapay zekanın nereye gittiği konusunda endişe duymalıyız. Yapay zeka hakkında en çok yanıldığını gördüğüm insanlar, en akıllı olanlar. Çünkü bir bilgisayarın kendilerinden daha akıllı olabileceğini tahmin edemiyorlar. Mantıklarındaki kusur tam olarak bu. Onlar sadece düşündüklerinden daha aptallar.”
Reddit sitesinde soruları yanıtlayan Bill Gates ise
“Ben yapay zekadan kaygı duyanlar grubundayım. Önce makineler bizim için çok iş yapacak ve süper zeki olmayacak. Bunu iyi yönetebilirsek çok olumlu olacak. Ancak sonraki yıllarda yapay zeka endişe yaratacak kadar güçlenecek. İnsanların neden kaygı duymadığını anlayamayan Elon Musk ve diğerlerine katılıyorum.” diyerek yapay zekanın gelecekteki konumundan duyduğu endişeyi dile getirmiştir.
Yapay zekanın nasıl büyük bir tehlike haline geleceği konusunda çeşitli senaryolar var. Senaryolardan birkaçı ise şöyle:
Yapay Zekalar Kendi Kendini Üretebilecekler
Bu senaryoya göre yapay zekalar zamanla kendi teknolojisini üretebilecek hale gelecek ve bu şekilde çoğalıp ilk işi insanlardan kurtulmak olacaktır.
Yapay Zekaların Asıl Amacı Yıkmaktır
Otonom silahların yanlış kişilerin eline geçmesi kitlesel ölümleri de beraberinde getirir. Ortaya çıkan yapay zeka silahlanma yarışı ile kendimizi bir anda yapay zeka savaşında bulabilir ve insanlık olarak kontrolümüzü kaybedebiliriz. Böyle bir senaryo dar yapay zeka dediğimiz en temel yapay zeka teknolojisinin otonom özelliklerinin artması ile mümkün olabilir.
Yapay Zeka Amacına Göre Yıkıcı Yollar Tercih Edebilir
Yapay zekanın hedefleri ile bizim hedeflerimiz ortak olmadığında çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir. Örnek olarak güçlü bir bilgisayarı ekosistemi korumak ile görevlendirdiğimizde, insanı bir tehdit olarak görmesi ve tepki göstermesi olasıdır.
Yapay Zekanın Bir Tehdit Olduğu İhtimalini Güçlendiren Gelişmeler
Kaybetmeye Tahammülü Olmayan Yapay Zeka
Google’ın yapay zeka araştırma şirketi DeepMind şirketinin yaptığı deneylerde, yapay zekanın, tek bir kazananın olduğu oyunlarda kaybettiği zaman hileye başvurduğu ve agresif davranışlar sergilediği gözlemlendi.
Yeni Bir Dil Geliştirdiler
Facebook’un yürüttüğü yapay zeka çalışmalarında iki chatbot sohbet ettirildi. Bir süre sonra chatbotlar kendi dillerini oluşturdu. Bunu üzerine araştırmacılar yazılım kaynaklı bir hata olduğunu düşündüler. Fakat hata olmadığını farkettikten sonra çareyi fişi çekmekte buldular.
TAY
Microsoft’un chatbotu Tay için twitter hesabı açıldı. Kullanıcılardan Tay ile sohbet etmesi istendi. Bu şekilde yeni bilgiler öğrenerek kendini geliştirecekti. Fakat sıcakkanlı, nazik bir chatbot olarak tanımlanan Tay, 16 saat içerisinde ırkçı, beyazları üstün gören, Hitler yanlısı tweetler atmaya başladı. Bunun üzerine Microsoft , Tay’ın twitter hesabını kapattı.
Yapay zekalar gelecekte bizim için tehdit olur mu olmaz mı şimdilik elimizde kesin bir sonuç yok. Fakat yaşanan gelişmelere bakıldığı zaman bunun cevabını yine biz insanlar vereceğiz. İnsan duyguları, düşünceleri, hayal gücü olan bir varlık. Yapay zekalar ise bizden aldığı bilgileri kullanan makineler. Şuan aldıkları bilgilere ve teknolojilerine göre bize fayda sağlayan bu teknolojinin bize zarar verip vermeyeceği tamamen bizim elimizde.
