Müslüman kişilerin en büyük hayallerinden ikisi olan hac ve umre ibadetleri, birkaç ibadetten oluşmaktadır. Bu ibadetlerden birisi de, hakkında sıkça say ne demek sorusu sorulan Say ibadetidir. Say ibadeti, Mescid-i Haram’ın doğusunda bulunan Safâ ve Merve tepeleri arasında yürümek anlamına gelir.
İçerik Başlıkları
Say Nedir?
Say, hac ve umre ibadetlerinde tavaftan sonra yapılan ibadettir. Safâ ve Merve tepeleri arasındaki yaklaşık 400 metrelik yol, Safâ tepesinden yola çıkılarak 4 kez gidilir ve 3 kez dönülür. Merve tepesinde sona eren yolculukta toplam 7 şavt (tur) atılır.
Say, “mes’â” adı verilen alanda, sadece Mekke’de gerçekleştirilebilen bir ibadettir. Başka bir mekanda, başka türlü gerçekleştirilmesi söz konusu değildir.
Yürümeye gücü yetmeyenlerin tekerlekli sandalye ile Say yapmasında sakınca yoktur. Hanefi ve Mâliki mezheplerine göre gücü yetse de tekerlekli sandalye kullananlar, kurban kesmek zorundadırlar. Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre bu durum mekruhtur fakat ceza gerektirmez.
Say Ne Anlama Gelir?
Say, kelime anlamı olarak “yürümek, koşmak, iş yapmak” anlamına gelir. Kur’an ayetlerinde say kelimesi çok kez kullanılmıştır. Bu bağlamda say, hac ve umre ibadetlerinde yapılan, Hz. Hacer ve Hz. İsmail’in durumunu anlamak için gerçekleştirilen bir ibadettir.
Ayrıca Say, Hz. Muhammed (s.a.v) tarafından “Sa’y etmek size emredildi, Say ediniz.” denilerek meşru hâle gelmiştir.
Say Kavramı Nedir?
Say kavramı, Hz. Hacer’in, oğlu Hz. İsmail aleyhisselam’a su bulmak için girdiği çabayı anlatır. Safâ ve Merve tepeleri arasında gidilip gelinen toplam 2800 metre, Hz. İsmail’in susuzluğunu ve Hz. Hacer’in çabasını anlamamıza yardımcı olur.
Unutulmamalıdır ki, bu susuzluğu geçirecek olan tek çare, ilahi arayış ve teslimiyet ile son bulacaktır. Say kavramı nedir diye düşünenlerin ibadetleri sonunda bulacakları cevap budur.
Say Nasıl Yapılır?
Sa’y, ihrama girmiş bir şekilde, hac ve umre tavafından sonra yapılmalıdır. Safâ tepesine çıkıldığında, Kâbe’ye dönerek Say için niyet edilir. Eller dua eder gibi açılır, tekbir, tehlil ve salavat getirerek dua edilir.
Merve tepesine doğru yola çıkıldığında, dua ve zikir devam eder. Yol üzerinde bulunan yeşil ışıklara gelindiğinde, erkekler hızlı adımlarla yürümeye başlarlar. Bu eyleme “hervele” denir.
Merve tepesine varıldığında bir şavt tamamlanmış olur. Aynı şekilde Safâ tepesine geri yürünür ve ikinci şavt tamamlanır. Bu şekilde 7 şavt tamamlanmalıdır..
Say yapmaya uygun olabilmek için:
- İhrama girmiş olmak (İhramlı yapmak zorunlu değildir),
- Tavaftan sonra yapıyor olmak,
- Hanefi mezhebinden olanların en az 4, diğer mezheplerden olanların en az 7 şavt yapmış olması gerekmektedir.
Bu şartlar karşılanmadığı sürece, Say geçersiz sayılacaktır.
Say Ne Zaman Yapılır?
Sa’y, hac veya umre tavafından sonra yapılmaktadır. Bu sebeple, yapılması gereken kesin bir zaman yoktur. Tek şart öncesinde yapılan tavafın geçerli olmasıdır.
Eğer Say’dan önce yapılan tavaf geçersiz ise, Say da geçersiz olacaktır. Bu durumda önce tavaf, sonra da say geçerli olacak şekilde tekrar edilmelidir.
Sizler de verilen bu adımlara dikkat ederek say ibadeti nasıl yapılır sorusunu sormadan ibadetinizi gerçekleştirebilirsiniz!