Akıllı telefonlar sayesinde rahatlıkla erişebildiğimiz e-kitaplar sayesinde kütüphaneler bugünlerde pek revaçta değil. Ancak internette bulamadığımız bazı bilgileri hala kütüphanelerden öğrenebiliyoruz. Gel zaman git zaman mutlaka bir kütüphanede bulunmuşsunuzdur. Raflar arasında gezerken kitapların ciltlerine birtakım 3 haneli sayıların işli olduğunu görürsünüz. Eğer daha detaylı incelerseniz bu sayıların 10, 100, 1000 şeklinde alt kategorilere ayrıldığını ve ana kategorilerin sırasıyla 001-099, 100-199, 200-299, 300-399 gibi hiyerarşik bir tasnife tabii olduğunu fark edeceksiniz.
Hiç düşündünüz mü bu sayılar nedir diye? Belki de tahmin etmişsinizdir bir çeşit sınıflandırma olduğunu… Kullanıcıların aradıkları materyalleri hızlı ve kolay bir şekilde bulmasını sağlayan bu sınıflama, ilgili eserin benzerleriyle birlikte kataloglanmasını içerir. Bu da doğal olarak kütüphane tasnif sistemini oluşturur.
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de kullanılan birden fazla kütüphane tasnif sistemi vardır. Bu sistemlerin en bilineni şüphesiz Dewey onlu sınıflama sistemidir (Dewey Decimal Classification). Bu sınıflama sistemi 1876 yılında Melvil Dewey tarafından Amherst College’da uygulanmıştır. 10 ayrı, ana kategoriden oluşan sınıflandırma, materyalin fiziksel doğası hakkında kısa bir tanım ve konum bildirir.
Dewey Onlu Sınıflama Sisteminin Faydaları
- Nispeten iyi yapılandırılmış, düzenli disiplinlere ve bölümlere ayrılır. Belirli bir şema ile hiyerarşik bir temele oturur.
- Dil açısından sorun teşkil etmeyen evrensel bir şemaya sahiptir. Tüm kültürlere kolayca adapte edilebilir.
- Çevrimiçi kılavuz kitapçığı ayda iki kez güncellenir.
- Sınıf numaraları akılda kalıcıdır ve yazımı oldukça basittir.
- Dewey onlu sınıflama sisteminin verimli bir bağıl indeksi vardır ve çizelgeleri oldukça ucuzdur.
- Dewey sisteminin şeması hem kısa hemde uzun sayılar içeren tasnife izin verir.
- Sınıflama sistemi istenilen yerden genişlemeye izin veren bir şemaya sahiptir.
Dewey Onlu Sınıflama Sistemi (DOS 20) Kategorileri
| Ana Kategoriler | Alt Kategoriler |
| 000 Genel Konular | Bibliyografya, Ansiklopedik Bilgi, Genel Süreli Yayınlar, Gazetecilik, El Yazmaları, Nadir Eserler, Kütüphane Bilgilendirme, Müzecilik |
| 100 Felsefe ve Psikoloji | Epistemoloji, metafizik, psikoloji, mantık, Etik, Nedensellik, Paranormal Olaylar, Modern Batı Felsefesi, Antik, Ortaçağ felsefesi |
| 200 Din | Dinbilim, Kutsal Kitap, Mezhepler, Tarikatlar, Din Tarihi |
| 300 Sosyal Bilimler | Ekonomi, Hukuk, Kamu Yönetimi, Genel İstatistik, Siyaset, Ticaret, İletişim, Lojistik, Eğitim, Halkbilim |
| 400 Dil ve Dilbilim | Türk Dili, İngilizce ve Eski İngilizce, Cermen Dilleri Almanca, Roman Dilleri Fransızca, İtalyan, Rumen, Reto-Rumen Dilleri, İspanyolca, Portekizce, Eski Yunanca, Latince, Diğer Diller |
| 500 Doğa Bilimleri ve Matematik | Matematik, Astronomi, Fizik, Kimya, Jeoloji, Paleontoloji, Botanik, Zooloji |
| 600 Teknoloji | Tıp, Mühendislik, Tarım, Ev Ekonomisi, endüstri, binalar |
| 700 Güzel Sanatlar | Peyzaj, Mimarlık, Plastik Sanatlar, Dekoratif Sanatlar, Resim, Grafik Tasarım, Fotoğrafçılık, Animasyon, Gösteri Sanatları |
| 800 Edebiyat ve Retorik | Türk Edebiyatı, İngiliz Edebiyatı, Cermen Dilleri Edebiyatı, Latin Kökenli Diller Edebiyatı, İspanyol, Portekiz Dilleri Edebiyatı, Klasik Yunan Dili Edebiyatı |
| 900 Coğrafya ve Tarih | Genel Coğrafya, Biyografi, Şecere, Nişan, 500’lü yıllara kadar Eski Çağ Tarihi, Genel Avrupa Tarihi, Batı Avrupa Tarihi, Mezopotamya Tarihi, Afrika Tarihi, Amerika Tarihi |
Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğüne bağlı olan Milli Kütüphanede 1993 yılından beri Dewey Onlu Sınıflama Sistemi kullanılır. Nitekim Uzun yıllar 15.sürümünün kullanılmasından sonra DOS 20 Dewey Onlu Sınıflama ve Bağlantılı Dizin : 20. basım Türkçeye çevrilerek kütüphane tasnif düzeni güncellenmiştir. Daha detaylı bilgi için Milli Kütüphanenin Türkçeye çevirerek yayınladığı DOS 20, Dewey Onlu Sınıflama 20.Basımın Türkçe Çeviri ve Uyarlaması adlı e-kitaba Milli Kütüphanenin resmi internet sitesi üzerinden veya bu içerikteki bağlantıya tıklayarak ücretsiz ulaşabilirsiniz.
Dewey Onlu Sınıflama sistemi ile kütüphane tasnifi oldukça kolay. İster üniversitede ister halk kütüphanesinde olun, Dewey Onlu Sınıflama (DOS 20) sistemi ile düzenlenmiş herhangi bir kütüphanede literatür araştırması yaparken kitap rafları arasında kaybolmadan istediğiniz kaynağı rahatlıkla bulabileceksiniz.
