Robotlar ve Otomasyonun İş Dünyasındaki Etkileri

Robotlar ve Otomasyonun İş Dünyasındaki Etkileri

Robotlar ve otomasyonun iş dünyasındaki etkileri adlı yazımızda çağın merak ve endişe ile takip edilen konusu robotlar ve otomasyonun ne olduğu, nerede kullanıldığı, insan yaşamına ve iş dünyasına etkisi, teknoloji ile kaybolacak meslekler, robotların mesleklere etkisi nedir gibi sorulara cevap vereceğiz.

Bugün dünyada robotların artmasıyla beraber insanların kafasında birçok düşünce oluştu. Kimi meraklı ve olumlu karşılarken kimileri ise korku ve paniğe kapılıyor.

Korku ve paniğe kapılanların en büyük sorunu ise mesleklerinin robotlar tarafından ele geçirilmesidir.

İnsanları endişelendiren diğer sorun ise nüfusun artmasıyla beraber yeterli işin olmamasıdır. Yani emek talebinin eksikliğini; istihdamsız gelişme, durgun ücret, yaygın iş güvencesizliği gibi ekonomik durumlarda görebiliriz.

Robot, Robotik, Otonom Robotlar, Kolaboratif Robot (Cobot) Nedir?

Her insanın hayalini süsleyen, her işini halleden, hizmetçisi olan bir robot hayali vardır. Hatta robotlara sinema dünyasında bilim kurgu filmlerinde sık sık yer verilir. Teknolojinin gelişmesiyle birçok kelimede hayatımıza girdi, şimdi bunlara aşağıda değinelim:

Robot Ne demek; İnsan formunda metalden vb. yapılan, yapay zeka ve programlama ile çeşitli işleri yapabilen, insan gibi hareket edebilen ama duygusu olmayan, zor işlerde insan yerine kullanılan, elektrikle çalışan otomatik alet.

Robotik Ne demek; Robotların üretimi, dizaynı, kullanımı ile ilgilenen bilim dalıdır. Birçok mühendisliğin ortak çalışma alanıdır.

Otonom Robot Ne demek; Yapay zekanın bir alt dalı olarak robotların insanlar gibi hareket edip, kararlar vermesini ve davranışlarını tercih etmesini sağlayan teknolojidir.

Kolaboratif Robot (Cobot) Nedir; iş alanlarında insanlarla ortak iş yürüterek güvenli iş ve çalışan memnuniyeti sağlayan genellikle tek bir koldan ve içinde yazılım donanımı, gösterge ve parametre ekranını oluşturan tek bir kasadan oluşan robotlardır.

Otomasyon Nedir?

Otomasyon; Endüstri, bilim ve yönetim alanlarında tekrarlanan işlerin insan eliyle değil de robotlarla veya yapay zeka ile otomatik yapılmasıdır.

Otomasyon ve İnsan İş Birliği
Otomasyon ve İnsan İş Birliği

Otomasyon sistemleri birçok aletin bir araya gelmesiyle oluşur. Üretimi hatasız, kaliteli ve hızlı bir şekilde gerçekleştirir. İş kazalarını azaltır ve maliyetsizdir. Zamanla iş dünyasında insanların yerini almaya başlayan otomasyonlara karşı tepkiler oluştu. Bu otomasyon kuramcılarına göre;

  • İşçilerin gelişmiş makineler tarafından yerinden edildiğini ve bunun yükselen teknolojik işsizliğe yol açtığı,
  • Tamamen otomatik bir toplum olacağımızı,
  • Otomasyon insanları zahmetten kurtarırken aynı zamanda işsizliğe sürükleyip yaşamlarını kabusa çevireceği,
  • Kitlesel işsizliği önlemenin tek yolunun Evrensel Temel Gelir (ETG) tesis edilmesi ve insanların kazandıkları gelirin büyüklüğü ile yaptıkları iş miktarı arasındaki bağlantının koparılması gerektiğini savunurlar.

Endüstri 4.0 Devrimi Nedir?

Dördüncü sanayi devrimi yenilik getiren bir süreçtir. İş alanlarında bilişim teknolojilerini etkin kullanmayı sağlar.

Akıllı donanımlara sahip sistemler bir bütün olarak çalışacak ve kendini yönetebilecektir. Bilgi teknolojileri, iletişim alanı, sensör teknolojileri önemli alanlarıdır. Bu teknolojilerle hız, verimlilik esneklik amaçlanır.

Endüstri 4.0 ve Araçları
Endüstri 4.0 ve Araçları

Yapay ve dikey entegrasyon teknolojisi ile beyaz ve mavi yakalı insan gereksiniminin kalkması işsizliğe yol açmak yerine yeni iş alanlarının oluşmasına fırsat verebilir. Önemli olan gerekli eğitim ve tecrübelerle yeniliklere ayak uydurmaktır.

Robotlar Nerede Kullanılır?

Teknolojinin gelişmesiyle beraber artık robotları hayatımızın her alanında görmeye başladık. İnsanlara kolaylık sağlayan bu robotlar aşağıdaki alanlarda kullanılır;

  • İmalat Endüstrisi: Robotların en yaygın olduğu alandır. Otomasyon ve robotik sistemler, üretim alanında insanlarla işbirliği içinde daha kolay, hızlı ve maliyetsiz olarak kullanılıyor.
  • Sağlık Hizmetleri: Yaklaşık 20 yıldır Robotik cerrahi sağlık alanlarında kullanılıyor.
  • Tarım Teknolojileri: Tarım sektöründe robotlaşma hızla artıyor. Özellikle makine kullanımı ile insan gücü kullanımını geride bırakıyor.
  • Lojistik ve Taşımacılık: Otomatik depo sistemleri ve ürün taşıma robotları ile kolaylık sağlıyor. Dronelar, sürücüsüz araçlar taşıma alanında kullanılacak önemli teknolojiler.
  • Eğitim ve Eğitim Teknolojileri: Eğitimde kullanılan teknolojik aletlerin yanı sıra robotlarda kullanılmaya başlandı. Öğretmene yardımcı olan ve öğrencilerin bilgisini pekiştirmeye yarayan robotlar, dil öğrenimi için veya özel gereksinimli çocuklar içinde kullanılabilir.
  • Hizmet Sektörü: Restaurantlar, oteller ve perakendecilik alanlarında kendini göstermeye başlayan robotlar garsonluk, temizlik, sipariş alma, rehberlik etme gibi alanlarda kullanılır.
  • Uzay Keşfi ve Araştırma: Uzay ajansları Robotik insansız araçları hiç bilinmeyen gezegenlere göndererek bilgi toplamada kullanırlar.
  • Evdeki Yardımcılar: Evlerde kullanılan otomatik makineler artık yerini insan şeklinde evin her işini yapabilen yapay zekalı robotlara bırakabilir.
  • Sanat Teknolojileri: Eğlence amaçlı gösterilerde kullanılabilen robotlar artık  müzik besteleyebilen ve çalabilen robotlar olarak karşımıza çıkacak.
  • İnşaat Teknolojileri: Robotlar beton döküm, tuğla yerleştirme, yapı montajı gibi işlerde kullanılır.

Robotların ve Otomasyonun Mesleklere Etkisi Nedir?

Robotlar en çok çalışan insanları etkileyecektir. Teknolojinin artmasına rağmen hala işçileri koruyan bir yasa yoktur.

Bu da emek talebi yani işçi istihdamını düşürdüğü için ücretleri durgunlaştırır. Böylece yıllık gelirden artan pay işçi yerine sermayenin yani yönetenin eline geçmektedir. Sonucunda artan eşitsizlik meydana gelir.

Bu da artık ekonomide köylülere veya işçilere ihtiyaç yokken seçkinlerin ve yöneticilerin ise ekonomik taleplere karşı daha  dayanıklı olmasını sağlar.

Bunu önlemek için otomatikleşmiş ekonomi eğitimleri dışında negatif gelir vergileri de ortaya konulmalıdır. Bill Gates ise bu soruna karşı Robot vergisini savundu.

Barack Obama başkanlığa veda konuşmasında bir sonraki ekonomik dalgalanmanın otomasyonun hızlı yayılımından olacağını savundu.

Covid-19 sürecinde ise robotlar arasında virüs yayılımı olmadığı ve iş kaybını önlediği için güven arttı.

Robotlar ve Çalışma Alanları
Robotlar ve Çalışma Alanları

Olumlu etkisi ise otomasyonun, iş alanlarında işçiyi daha üretken hale getirebilir. Peki bu işçi sayısında azalmaya etki eder mi?

Bu ise iş alanındaki üretkenlik ve çıktıya bağlıdır. Eğer çıktı emek üretkenliğinden daha yavaş büyürse o zaman işçi sayısı azalacaktır. İş alanlarının tamamen otomasyona bırakılması ise tamamen görecelidir.

ABD de Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) yaptığı araştırmaya göre işlerin %14’ünün yüksek tehlike altında olduğu %32’sinin ise işlerin üretim aşamasını otomasyonla değiştirme riski bulunuyor.

Bu da otomasyonla işçi istihdamı ve iş sayısında azalma olabileceğini gösterirken bu aşamada yeni iş olanaklarının yaratılması gerektiğini gösterir.

Mesela yapay zeka birçok mesleği bir anda ortadan kaldırabilir. Bu da birçok emeği satılamaz hale getirebilir yani işsizliği artırır. Böylece nüfusun bütün kesimlerindeki bilgi silinecek ve piyasa işleyemez hale gelecektir. Bu otomasyon kuramları endişe sağlarken yeni teknolojik atılımların çıkardığı meslekler insanlara yeni iş kapıları sağlayabilir.

Dünya ekonomisinde istihdamsız iyileşme giderek artıyor. Eksik istihdama, artan gelirin kar yerine ücret olarak dağıtılan payının giderek azalması yansıdığı gibi emek talebinin azalması da yansır.

G7 ülkelerinde zamanla emeğin gelir içindeki payı azalmıştır ve ücret artışı yönetenlere yansımıştır. Bunun otomasyonla gerçekleştiğine dair görüşlere bazı karşıt düşünceler vardır. Bunlar;

  • Geçmiş yıllardaki emek talebinin düşmesi büyük teknoloji sıçrayışlarından dolayı değil sadece durgunlaşan ekonomideki teknik değişimlerden olmuştur.
  • Düşük emek talebi büyük  kitlesel işsizliğin oluşmasından  ziyade sürekli eksik istihdamın oluşmasında görülebilir.
  • Yönetenler tarafından düşük ücretin her zaman teknolojik gelişmelere karşı tercih edileceğidir ve evrensel temel gelirin hiçbir zaman oluşturulmayacağıdır.
  • Son olarak zaten yönetilenlerin tam refaha ulaştığı diğer insanların ise yaşamak için emeklerini sattığı bu dünyada tam bir dönüşüm ve yenilikle teknolojiyle yeni bir düzene uyanmak ve işin gelir ile ve karın gelir ile bağını koparmaktır.

Böylece teknolojinin gelişmesiyle işsizliğin arttığı söylenemez çünkü Dünya durgun ekonomiyle karşı karşıya. Durgunlukla ülkelerin ekonomilerinin büyüme hızının azalması, yeni işlerin oluşmasını da engelliyor.

Robotların insanlara olumlu bir yanı tam otomatik, zahmetsiz, kas gücüne dayalı olmayan, bir tuşla halledilebilecek iş imkanları sunmasıdır. Hayatında daha çok iş dışı faaliyetlere yönelme zamanının artmasıdır. Yaşam şartlarının kolaylaşmasıdır.

Teknoloji ile Kaybolacak Meslekler?

Her şey zamanla biter ve dönüşür. Geleneksel meslekler nasıl kendini sanayinin gelmesiyle unutulmaya bıraktıysa, teknolojinin gelişmesiyle birlikte birçok meslek dönüşüm ve bitme noktasına geldi. İşte teknoloji ile kaybolacak meslekler;

  • Tezgahtarlar kasiyerler ve garsonlar olumsuz etkilenecektir, yerlerini robotlara, otomasyonlu kasalara ve self servis kiosklara bırakabilir.
  • Matbaacılar olumsuz etkilenecek yerini dijital baskı teknolojilerine bırakabilir.
  • Postacılar yerlerini online iletişim araçlarına bırakırken kargocular ise drone ile taşıma sistemleri ve robot kuryelere yerini bırakabilir.
  • Terziler, kumaş işçileri yerini otomatik dikiş makineleri ve giyim robotlarına bırakabilir.
  • Müşteri hizmetleri temsilcileri yerini Chatbot’lar ve otomatik müşteri hizmetleri sistemlerine bırakabilir yine de yaşanan karışıklıklarda yine canlı müşteri hizmetlerine ihtiyaç duyulabilir.
  • Taksi ve kamyon şoförleri yerini sürücüsüz otomatik araçlara bırakabilir.
  • Yazılı ve basılı yayıncılıklar gazeteler, kitaplar yerini dijital kitaplara, online haber kaynakları ve dijital içeriklere bırakabilir.
  • Kitap ciltleyicileri ve tutkallayıcıları azalan baskı talebinden dolayı yerini dijital kitapçılığına bırakabilir.
  • Banka memurları yerini çevrimiçi bankacılık ve otomasyona bırakıyor giderek dijitalleşiyor.
  • Geleneksel perakendeciler, magazacılık ve satış danışmanları yerini E-ticarete ve online satışa bırakabilir.
  • Kütüphaneciler yerini dijital kitaplar ve çevrimiçi kaynaklara bırakabilir.
  • Mimarlar ve inşaat mühendisleri yerini yapay zeka, 3D yazıcılar ve inşaat teknolojilerine bırakabilir.
  • Otomobil tamircileri yerini otonom araç teknolojisine bırakabilir. Uzaktan tabletlerle bir düğmeye basılarak arıza giderilebilir.
  • Eczacılar yerini çevrimiçi ilaç tedavisi ile otomatik ilaç verme sistemlerine ve çevrimiçi ilaç satışına bırakabilir.
  • Tarım işçileri yerini kullanılan otomasyon, makineler ve dronelara bırakabilir.
  • Ticaret temsilcileri yerini artan E-ticaret ve çevrimiçi satış platformlarına bırakabilir.
  • Tıbbi Transkriptörler yerini ses tanıma teknolojilerine bırakabilir.
  • Makine operatörleri yerini endüstrideki otomasyon ve robotlara bırakabilir.
  • Veri giriş işçileri yerine otomatik veri giriş yazılımları ve yapay zeka kullanılabilir.
  • Rutin ofis işleri yerini evde çalışma Çevrimiçi paylaşım yazılımları, dosya paylaşım platformları ve otomasyonlar ile ofis ve işlerini gerektirmeyebilir.
  • Gazeteciler ve röportajcılar yapay zeka ve içerik üreten uygulamalar kullanarak kolay bir yazı, içerik yazabilirler.
  • Fotoğrafçılar gelişmiş makineler, yapay zeka ve montaj uygulamalarıyla kendini geliştirip, dönüştürebilir.

Robotların Mesleklere Etkisi Nedir?

Teknolojinin yaygınlaşması yüksek gelirli ülkelerdeki işçilerin  %74’ü ile dünyadaki diğer işçilerin %52’sini kapsayan hizmet sektöründeki istihdamı ortadan kaldıracak. Yapay zekanın yayılmasıyla da artacaktır. Fakat bu tahminler yanılabilir,  kapanan Robot şirketleri örnekleri de vardır.

İmalatta ise otomasyon oldukça ilerlemiştir. Üretim aşamasında kullanılan makineleri basitleştirerek otonom çalışma sağlanmıştır. 1961’de ilk robot “Unimate”  General Motors fabrikasına kuruldu. Böylece robotlar ilk olarak iş dünyasına atıldı.

Robotların iş dünyasına katılması ile robotların mesleklere etkisi fazladır. Birçok mesleği ortadan kaldırabilir tıpkı sanayinin kaldırdığı geleneksel meslekler gibi fakat kalkan mesleklerin yerine daha konforlu, kolay, uzaktan ve az çalışma saatlerini kapsayan yeni meslekler ortaya çıkacaktır.

Bunlara; Robot Bakım Teknisyenleri, Veri Analistleri ve Bilgisayar Programcıları, İnsan-Makine Etkileşimi Tasarımcıları, Yapay zeka ve Otomasyon Eğitmenleri, Robot Psikologları ve Etik Danışmanları, Yapay Zeka Geliştiricileri, Çevre Koruma Mühendisleri ve Teknisyenleri, Yapay Zeka Etik Komitesi Üyeleri, Veri Gizliliği Uzmanları, Drone Operatörleri ve Teknikerleri, Blockchain Uzmanları, Nanoteknoloji Mühendisliği, Kişisel Veri Danışmanlığı gibi bir çok meslek sayabiliriz.

Robot ve otomasyonun kullanımı oldukça çevrecidir. Bugün Tesla şirketi insan üretimine ihtiyaç duymayan karanlıkta çalışan otomatik iş süreçleriyle ışıklardan tasarruf eden üretime yöneliyor.

Önemli olan robotlardan korkmak yerine çağın gereklerini yerine getirerek teknolojik gelişmelere ayak uydurmaktır. Evet robotlar birçok mesleği elimizden alabilir ama yerine daha insancıl, konforlu meslekler getirecektir. Bizlerin ise eğitim ve yenilikler ile kendimizi ve nesillerimizi geliştirmemiz lazım. Bu konuyla ilgili Ali Rıza Ersoy’un Tedx konuşmasını izleyebilirsiniz.

Ayrıca yapay zeka ile ilgili içerikler ilginizi çekiyorsa, yine sitemizde yer alan “Yapay Zeka Sonumuz Mu Olacak? Yapay Zeka Nedir?” adlı yazımıza da göz atabilirsiniz.

Abone ol
Bildir
guest
0 Yorum
Eskiler
En Yeniler Beğenilenler
Satır İçi Geri Bildirimler
Tüm yorumları görüntüle
İlgili İçerikler