Leo Lionni’nin Birbirinden İlginç Yaratıcı Çocuk Kitapları

Lionni’nin en sevilen çocuk kitaplarını keşfettiğimiz Leo Lionni kitap önerisi listemizde Lionni’nin en sevilen eserlerini okuyarak çocukların dünyasını renklendirebilir, hayatlarına dokunabilir ve onların bakış açılarını genişletebilirsiniz.

Çocuklar için kitap seçerken, onları büyülü bir dünyaya taşıyacak, aynı zamanda hayatın temel derslerini aktaracak eserler ararız. Bu dengeyi başarıyla sağlayan yazarlardan biri, Leo Lionni’dir. Lionni’nin çizimleriyle bezenmiş sıra dışı hikayeleri, hem yetişkinlerin hem de çocukların kalbini kazanmıştır.

Hayvan karakterlerin eşsiz dünyalarını oluşturan, sevgi, dostluk, özgüven ve doğa sevgisi gibi evrensel temaları işleyen kitaplarıyla, çocukların hayal gücünü geliştirirken, aynı zamanda onlara yaşamları boyunca yanlarında olacak değerli dersler verir.

Leo Lionni Kimdir?

Amsterdam doğumlu olan yazar, gençliğini İtalya’da geçirmiştir. Eğitimini ekonomi üzerine tamamlamasının ardından reklam sektöründe çalışmıştır. Resme oldukça ilgilidir.

Fütürist bir ressam ve illüstratör kimliği ile de kitaplarını kaleme almıştır. 1962 yılında Tırtıl Boyu (Inch by Inch) kitabı ile Lewis Caroll Raf Ödülü kazanmış, Inch by Inch, Frederick, Yüz Yüz, Alexandre ve Oyuncak Fare kitapları ile de 4 kez Cardecott Onur Ödülü kazanmıştır.

Leo Lionni çocuk kitapları yazmaya ve resimlemeye küçük torunlarını, çıktıkları seyahatte eğlendirmek için tesadüf eseri bir araya gelen sarı ve mavi noktaların hikayesini anlatarak başlamıştır.

Torunları bu hikayeyi öyle sevmişlerdir ki, Lionni onları eğlendirmek ve ilgilerini çekmek için hikayelerine önce çizimler eklemiş ardından kolaj tekniğini uygulamaya başlamıştır. Kolaj tekniğini çocuk kitaplarında kullanan ilk yazar/çizerdir.

Leo Lionni’nin Türkçeye Çevrilen Çocuk Kitapları

Leo Lionni oldukça üretken bir yazardır. Kırka yakın kitabı bulunan yazarın Türkçeye çevrilmiş sadece 10 eseri bulunmaktadır. Eserlerinin çoğunu 60’lı 70’li yıllarda yazmış olmasına rağmen, halen güncelliğini koruyan eserleri mevcuttur.

1. Frederick

Leo Lionni çocuk kitapları denildiğinde akla ilk gelen kitaplardan olan Frederick ağustos böceği ve karınca masalının çağdaş bir yorumudur desek, yanlış söylemiş olmayız. 1967 yılında kaleme alınan eser, tarla faresi Frederick ve ailesini konu alır. Tüm fareler kış hazırlığı yapmaktadır. Frederick’in kış hazırlığı diğer farelerden farklıdır.

O, gün ışığı toplamakta, konuşmadan kelimelerini biriktirmekte, gökyüzünü izlemektedir. Bir süre sonra kış gelir, öyle uzun geçer ki farelerin erzakları biter. Herkes, Frederick’e dönüp biriktirdiklerini görmek ister. Frederick bir taşın üzerine çıkar ve önce onları biriktirdiği güneş ışınları ile ısıtır, şiir okur, renklerden bahseder, onlara düş kurdurur.

Frederick çocuk kitapları kategorisinde olsa da, her yaştan insana hitap edebilecek düzeyde, sanat üretimi, çalışma doğası gibi farklı alanlarda okumalar yapılabilecek keyifli bir metindir.

Frederick kızardı, alkışları kabul etti ve utana sıkıla, “biliyorum” dedi.

2. Pezzettino

İtalyanca “parça”(küçük bir parça, parçacık) anlamına gelen Pezzettino, yazarın 1975 yılında yazıp resimlediği bir eserdir. Pezzettino haricinde herkes kocamandır ve harika işler yapıyordur.

Bir parçacık olan Pezzettino, kendisinin çok küçük olduğunu ve bir şeyin parçası olduğunu düşünür. Neyin kayıp parçasıdır? Bunun arayışına düşer. Önce koşana gider, ardından güçlüye, bilgeye kadar devam eder yolculuğu.

Her parçası olmayı umduğu karakterde, olumsuz cevapla karşılaşır. Ardından, bir adaya seyahat eder. Ada, öyle çorak, çakıl taşları ile doludur ki, bir anda kayar düşer ve parçalara bölünür. Pezzettino fark eder ki, o aslında küçük parçaların birleşiminden oluşmaktadır.

Birey olma, eksiklikler veya farkındalıklar üzerine etkileyici bir kitap olan Pezzettino, çocukların yetişkin dünyasına adaptasyonu için, belki de kendisini yetersiz hisseden, toplum beklentilerine uymaya çalışan yetişkinler için bile iyileştirici etkiye sahip bir masaldır.

“Ben kendimim!”

3. Yüzyüz (Swimmy)

1963 yılında yazılmış ve resimlenmiş olmasına rağmen bugün hale güncelliğini koruyan; sürüsündeki diğer balıklardan rengi farklı olan Yüzyüz’ün hikayesini konu alan Yüzyüz çocuk kitabı birçok ödülün de sahibidir.

İllüstrasyonlarından dolayı,  Cardecott; Newyork Times yılın en iyi resimli kitabı, Ala dikkate değer kitap; 2012 yılında da, Scholastic Parent&Child çocuklar için en harika 100 kitap seçkisine alınmıştır.

Büyük bir balık saldırısı esnasında, sürüdeki tüm balıklar bir yerlere kaçışır. İçlerinde en hızlı yüzen Yüzyüz ise kaçmayı bıraktığında harikalarla dolu okyanusun büyülü dünyasını keşfeder.

Başka bir balık sürüsü bulunca cesur Yüzyüz, sürüyü okyanusun güzelliklerini görmeye ikna etmeye çalışır. Ancak sürüdeki balıklar korkmaktadır. Yüzyüz’ün aklına bir fikir gelir, denizin en büyük balığı gibi yüzmek! Çocuklar için bir karakter hikayesi olsa da, yetişkinler için işbirliği, toplumsal ilişkiler ve dayanışma üzerine derin okumalar yapılabilecek bir metindir, Yüzyüz.

Birden, “Buldum” demiş. “Hep birlikte denizdeki en büyük balık gibi yüzeceğiz.”

4. Yeşil Kuyruklu Fare (The Greentail Mouse)

1973’te yayınlanan Yeşil Kuyruklu Fare hikayesi, şehirden kırsala gelen bir farenin taşradaki farelere şehri anlatması ve Mardi Gras’tan bahsetmesi üzerine kurulmuş sıra dışı bir çocuk masalıdır. Kimileri tarafından korkunç bir hikaye olarak anılsa da, Lionni’nin anılan diğer çocuk kitapları gibi çok katmanlı olduğunu söylemek daha doğru olur.

Mardi Gras’da olduğu gibi fareler kendilerine bir eğlence tertip ederler. Çeşitli maskelerle bu eğlenceye ortak olurlar. Bir noktadan sonra benliklerini kaybeden fareler, maskelerine dönüşürler. Ve bu durum farelerin birbirinden korkarak uzaklaşmasına sebep olur. İşler öyle bir hal alır ki maskesiz bir fare gördüklerinde bile korkup kaçarlar.

Maskesiz fare durumu fark edip maskelerini çıkarmalarını ve yeniden kendilerini tanımalarını, aralarında hiçbir fark olmadığını telkin eder. Süslerinden, maskelerinden arınan fareler, bir süre sonra yaşadıkları durumu fark ederler. Eğlence için kuyruğunu yeşile boyayan bir fare ise ne yaparsa yapsın kuyruğundaki renkten kurtulamaz.

“Şu gülünç maskeleri çıkarsanız hepiniz dev fareler olacaksınız”

5. Dünyanın En Büyük Evi (The Biggest House in the World)

1968‘den günümüze bir salyangoz hikayesi sunan Dünyanın En Büyük Evi; genç bir salyangozun dünyanın en büyük evine yani kabuğuna sahip olmanın hayalini kurması ile başlar.

Bir gün babası, genç salyangozla aynı arzuyu paylaşan bir başka salyangozun hikayesini anlatır. Büyük kabuğun sorunları ile karşılaşan salyangozun macera ve keşif dolu bir yaşam sürebilmesi için küçük bir evin yeterli olacağına karar vermesi ile sona erer hikaye.

“Evimi küçük tutacağım, diye düşündü. Böylece büyüdüğümde istediğim yere giderim”

6. Alexander ve Oyuncak Fare (Alexander and the Wind-Up Mouse)

Cardecott Onur Ödülü ve Christopher Ödüllü Alexander ve Oyuncak Fare hikayesi, Alexander isimli küçük bir fare ve aynı evde yaşayan oyuncak bir farenin hikayesini  konu alır. Herkes kurmalı fare olan Willy’i severken, Alexander ortaya çıktığı anda süpürgelerle kovalanmaktadır.

Alexander, sevilmenin, şefkat görmenin harika olabileceğini düşünüp kendisi de kurmalı oyuncak bir fare olmak ister. Ancak bu nasıl olabilir? O, canlı bir faredir. Bu isteği ile arasında sadece mor renkli bir çakıl taşı vardır.

Mor çakıl taşı arayışına giren Alexander beklenmedik bir şekilde taşı bulur ancak artık sevilmeyen Willy’i görür. Hızla değişen tercihler, önyargılar üzerine ve bireyi kendisi olmaya iten bir metindir.

7. Cornelius Masalı (Cornelius: A Fabl)

Leo Lionni, söylemek istediğini ustalıkla ve yalın bir dille anlatan bir yazar. Cornelius Masalı da; yazarın, sade ancak bir o kadar derin anlamlar barındıran bir başka çocuk hikayesi.

Kornelyus diğerlerinden farklı bir timsahtır. O sürünmek yerine iki ayağı üzerinde yürümekte, böylelikle daha ileriyi, balıkları, çalıların ardındakileri görebilmektedir.

Peki ama bundan diğer timsahlara ne? Bir gün sinirlenip ormanın derinliklerine dalan Cornelius orada bir maymun ile tanışır, maymunun yardımı ile kafası üzerinde durmayı ve kuyruğunu ağaca dolamayı öğrenir. Heyecanla, diğer timsahların yanlarına gidip onlara gösterir. Ve aynı tepkiyi alır (mı?)

Açık fikirliliği, alışageldiğin dışına çıkmayı, yardım almayı ve başarmayı; belki de her okuyucunun farklı anlamlar çıkaracağı hikayeyi ustalıkla kaleme alıyor Lionni. Başarı ilk başta önemsenmeyebilir, görmezden gelinebilir ama mutlaka taklit edilir.

“Nehir kıyısında hayat, asla eskisi gibi olmayacaktı.

8. Tırtıl Boyu (Inch by Inc)

1960 yılından, günümüze bir mühendis tırtıl hikayesi sunan Tırtıl Boyu masalı, finale geldiğinizde yüzünüzde bir gülümseme oluşturacak. Her şeyin boyunu ölçmesi ile gurur duyan bir tırtılın ününü duyan bülbül, kendi sesini ölçmesini ister.

Bir ses, şarkı nasıl ölçülebilir? Bunu yapamazsa yem olacağını öğrenen tırtıl, denemeye karar verir. Peki tırtıl, bülbüle yem olacak mı?

9. Yoğun Bir Yıl (A Busy Year)

Daha güncel bir metin olan Yoğun Bir Yıl yazarın 1992 yılında kaleme aldığı iki fare ve bir ağacın mevsimler ve ağacın gelişimi üzerine yazdığı bir metin.

Fareler, arkadaşları ağaç Woody’i sık sık ziyaret ederler, onun gelişimine, doğanın ritmine hayranlıkla şahit olurlar. Ona hediyeler verirler. Ağaç Woody ise onlara meyvelerinden…

Arkadaşlık, düşünce üzerine sade bir metin olan Yoğun Bir Yıl, her mevsime uygun olarak gelişen bir yapıya sahip. İnsanların sigaralar ve kamp ateşleri konusundaki vurdum duymaz tavırlarını sert bir şekilde okura sunuyor

“ama önemli olan, düşüncedir.

10. Matthew’ün Rüyası (Matthew’s Dreams)

Tavan arasında yaşayan fare ailesinin, Matthew’un geleceği hakkında büyük hayalleri vardır. Peki, Matthew gelecekte ne olacaktır? Bu soruya daima aynı cevabı veriyordu, ‘bilmiyorum’. Matthew’dan ne olurdu? Kendini tanıma, isteklerini fark etme, kendini keşfetme yolcuğunun güzel bir örneği olan Matthew’ün Rüyası hikayesi, 1991 yılında yazılmış ve çizilmiştir.

“Adı, Rüyam.”

Leo Lionni kitapları çocukların erken yaşta felsefi beceriler kazanması için eşsiz bir fırsat sunmaktadır. Çocukları, toplumsal normlar ve değerlere hazırlamak için de ilk temas sayılabilir. Peki ama çocuk kitapları sadece çocuklar için midir? Tabii ki, değildir.

Ayrıca, bu tarz çocuk edebiyatı içerikleri ilginizi çekiyorsa, sitemizde yer alan; “Çocuklar İçin Kitap Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli” adlı rehberimize göz atabilirsiniz.